Transformacja energetyczna, sfera społeczna i działania ESG przedsiębiorców w obliczu wojny rosyjsko-ukraińskiej – to główne tematy kolejnego z serii warsztatów eksperckich I Kongresu ESG. Dyskusja zaproszonych specjalistów przyniosła szereg interesujących wniosków.
W warsztacie „Jak wojna na Ukrainie wpłynie na strategie ESG?” uczestniczyli: Katarzyna Kosakowska – wiceprzewodnicząca Komisji Krajowej Związku Zawodowego Samozatrudnionych „Wbrew”, Zofia Piwowarek – Head of Climate Positive Programme; Focal Point w United Nations Global Compact Network Poland, Juliusz Bolek – przewodniczący Rady Dyrektorów Instytutu Biznesu oraz dr Piotr Kaczmarek-Kurczak – ekspert zewnętrzny Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości. Moderatorem dyskusji był Bogusław Mazur – ekspert Instytutu ESG i sekretarz redakcji portalu RaportCSR.pl
Bogusław Mazur – ekspert Instytutu ESG i sekretarz redakcji portalu RaportCSR.pl postawił uczestnikom warsztatu „Jak wojna na Ukrainie wpłynie na strategie ESG?” pytanie: „Czy zagrożony jest Europejski Zielony Ład i transformacja energetyczna? 30 proc. światowych zapasów gazu jest zlokalizowana w Federacji Rosyjskiej, gaz ziemny, który znajduję się na ternie tego państwa jest traktowany w Unii Europejskiej jako paliwo przejściowe, które ma zastąpić węgiel kamienny, w drodze do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Może, paradoksalnie, jest to szansa dla klimatu i Unia Europejska przyspieszy prace nad wdrażaniem zielonych technologii w gospodarce?
Dr Piotr Kaczmarek-Kurczak – ekspert zewnętrzny Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości zauważył, że transformacja energetyczna do tej pory warunkowana była dłuższą perspektywą, określaną przez kwestie ochrony klimatu. Wojna rosyjsko-ukraińska radykalnie ją skróciła i spowodowała pojawienie się nowych czynników ryzyka, które zbliżyły się do Polski i silniej oddziałują na przedsiębiorstwa i rządy państw europejskich. Z jednej strony czynniki te zachęcają do szybszego dążenia do samowystarczalności energetycznej, ale z drugiej strony ze względu na zmianę priorytetów, zwiększenie wydatków na obronność, mogą moment tej samowystarczalności opóźnić.
I Kongres ESG: trzeba wykorzystać potencjał zrównoważonego rozwoju!
Dr Piotr Kaczmarek-Kurczak – ekspert zewnętrzny Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości dodał także, że samowystarczalność, samodzielność energetyczna wymaga współpracy na poziomie lokalnym, spinania instalacji w większe całości i zarządzania takimi strukturami. Do tego potrzebne są sieci smart. Jego zdaniem, przedsiębiorcy są zainteresowani uzyskaniem przynajmniej częściowej autonomii energetycznej, bo nie są pewni, czy dotychczasowe, duże instalacje są wystarczająco wydajne, by zapewnić niezakłóconą prace przedsiębiorstw.
„Wysokie ceny gazu, paliwa zmusiły do innego patrzenia na energetykę.” – Wyznała Zofia Piwowarek – Head of Climate Positive Programme; Focal Point w United Nations Global. Przypomniała ona także niedawną wypowiedź Fransa Timmermansa –wiceprzewodniczącego wykonawczego Komisji Europejskiej, który oświadczył, że państwa mogłyby pozostać dłużej na węglu nim przejdą na odnawialne źródła energii, by uniknąć uzależnienia od gazu z dostarczanego przez Federację Rosyjską, po bardzo wysokich cenach, pozwalających agresorowi posiadać znaczące pieniądze na na wojnę z Ukrainą i niwelować skutki sankcji ekonomicznych, nałożonych na to państwo.
„Nowa polska energetyka powinna opierać się na kilku filarach: atomie w podstawie, energii wiatrowej offshore i onshore , fotowoltaice na lądzie i przede wszystkim energetyce rozproszonej. W przyszłości także na energetyce wodorowej, ale jednak energetyka rozproszona będzie podstawą bezpieczeństwa gospodarstw domowych.” – Twierdziła Zofia Piwowarek – Head of Climate Positive Programme; Focal Point w United Nations Global.
„Zmiany energetyczne nie mogą być tworzone zza biurka.” – Uważa Katarzyna Kosakowska – wiceprzewodnicząca Komisji Krajowej Związku Zawodowego Samozatrudnionych „Wbrew”. – „Wszyscy marzymy, by samochody paliły jak najmniej, ale przecież obecnie nawet samochody elektryczne też nie są neutralne klimatycznie – to kwestie produkcji, przechowywania czy utylizacji baterii. Transport, energia stają się zbyt drogie, także dla przedsiębiorców i samozatrudnionych.” – Konstatuje Katarzyna Kosakowska– wiceprzewodnicząca Komisji Krajowej Związku Zawodowego Samozatrudnionych „Wbrew”.
Eksperci uczestniczący w warsztacie „Jak wojna na Ukrainie wpłynie na strategie ESG?” podkreślili konieczność lepszego planowania działań w obecnej sytuacji, co pozwoli zwiększać ich efektywność oraz taniej i oszczędniej gospodarować zasobami, których koszty wciąż rosną. Juliusz Bolek – Przewodniczący Rady Dyrektorów zwrócił uwagę, że „istniejąca od ponad dwudziestu lat polityka magazynowa, według której nie warto gromadzić produktów na zapas, ze względu na wysoki koszt ich przechowywania. Teraz przy wysokich cenach energii i paliw oraz galopującej inflacji ten sposób myślenia staje się nieaktualny.” – Zauważa Juliusz Bolek – Przewodniczący Rady Dyrektorów.
„Mamy problem z wieloma systemowymi rzeczami, na poziomie średnim, taktyczno-operacyjnym. Dotyczy to także pomocy uchodźcom z Ukrainy.” – Twierdzi dr Piotr Kaczmarek-Kurczak – ekspert zewnętrzny Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości. – „W wielu obszarach brakuje nam działania, opierającego się na wnikliwej analizie. Odwołujemy się do odruchu przedsiębiorców, samorządów, a brakuje dobrze przemyślanych, elastycznych i wydajnych procesów. Brakuje zasobów informatycznych, które mogłyby wesprzeć analizę danych, analizę potrzeb i szybką odpowiedź na nie. Mamy ograniczone zasoby, więc powinniśmy efektywnie je wykorzystywać, dostosowując je do zapotrzebowania” – Przekonuje dr Piotr Kaczmarek-Kurczak – ekspert zewnętrzny Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości.
Zdaniem dr Piotra Kaczmarka-Kurczaka – eksperta zewnętrzny Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości zarówno w przypadku transformacji energetycznej, jak i w sytuacji konfliktu na Ukrainie, mamy do czynienia z tym samym problemem – działaniem reaktywnym. – „Ważne byśmy brali pod uwagę pewne realne ryzyka, jeszcze zanim one się realnie pojawią, byśmy myśleli wprzód, a nie do tyłu. Temat transformacji energetycznej w Polsce pojawiał się od wielu, wielu lat i wielu problemów można by uniknąć, gdybyśmy podjęli działania wcześniej. Często w Polsce myślimy o problemie dopiero, gdy staje się palący. Gdy wojna na Ukrainie się zakończy, nadal pod względem demograficznym i gospodarczym, obywatele innych państw będą nam bardzo potrzebni. Musimy się na to przygotować, póki jeszcze mamy czas. Możemy też korzystać z wzorów państw, które taki proces już przeszły.” – Twierdzi dr Piotr Kaczmarek-Kurczak – ekspert zewnętrzny Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości.
Wojna rosyjsko-ukraińska, w oczywisty sposób, wpływa na to, co i jak robi się w ramach ESG. Nie zmieni strategii i wdrożeń regulacji, ale zdynamizuje działania.
Zdaniem Katarzyny Kosakowskiej – wiceprzewodniczącej Komisji Krajowej Związku Zawodowego Samozatrudnionych „Wbrew”, takiego efektu doświadczy sfera pracy, wraz z spodziewanym wejściem w życie dyrektywy Human Rights Due Dilligence (HR DD), dodatkowych regulacji, odnoszących się do ochrony praw człowieka i uzupełniających taksonomię w sferze „S” (ang. „social responsibility” – społeczna odpowiedzialność).
Zofia Piwowarek – Head of Climate Positive Programme; Focal Point w United Nations Global Compact Network Poland zauważyła, że już pod koniec lutego 2022 r. unijna rada do spraw konkurencyjności przesunęła terminy wdrożenia CRD dla poszczególnych grup przedsiębiorców – to jedna z najważniejszych informacji, związanych z raportowaniem niefinansowym. Jeszcze na początku grudnia 2021 r. kwestia raportowania niefinansowego spędzała sen z powiek dyrektorom wielu polskich firm, ponieważ konieczność raportowania działań zrównoważonego rozwoju miała dotyczyć przedsiębiorstw zatrudniających ponad 250 pracowników już od 2023 r.
Zaproszeni eksperci dyskutowali także jak, poza pomocą humanitarną czy wsparciem dla pracowników i przedsiębiorstw, dotkniętych bezpośrednio wojną, mogą wykazać aktywność polscy przedsiębiorcy, w zakresie ESG. Dr Piotr Kaczmarek-Kurczak i Zofia Piwowarek wspólnie podkreślili, jak ważne jest określenie potrzeb osób, które przyjechały do Polski, w wyniku konfliktu, a także w przypadku uchodźców, chcących podjąć pracę, dokładne określenie ich kwalifikacji, ponownie podkreślając konieczność odpowiedniego planowania działań.
„Wątpię, by ludzie którzy obecnie znaleźli się w Polsce chcieli być uchodźcami.” – Komentuje dr Piotr Kaczmarek-Kurczak – ekspert zewnętrzny Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości – „Optymalna sytuacja, to taka w której ci ludzie są z własnej woli decydują się być częścią społeczeństwa w Polsce, toczą normalne życie jak wszyscy obywatele Rzeczpospolitej Polskiej, żyją tu i pracują, wspierając nas w obszarach, w których brakuje nam możliwości. Jednak to nie będzie możliwe, dopóki dobrze nie zmapujemy ich potencjału – nie można dopuścić do sytuacji, w której neurochirurdzy, lekarze, nauczyciele, inżynierowie wykonują prace poniżej swoich kwalifikacji i nie mają możliwości wypełniania luk w polskim systemie ekonomicznym.” – Wyjaśnia dr Piotr Kaczmarek-Kurczak – ekspert zewnętrzny Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości.
„Perspektywa utrzymania suwerenności przez Ukrainę oraz wejścia tego państwa do Unii Europejskiej oznaczać będzie dla polskich przedsiębiorstw możliwość przenoszenia produkcji na wschód. Będzie to wymagało od polskich przedsiębiorców określenia jak zarządzać swoimi filiami, przepływami ludzi, zarządzać różnorodnością. Ten temat – zarządzania różnorodnością – będzie bardzo istotny w nadchodzących latach.” – Uważa dr Piotr Kaczmarek-Kurczak – ekspert zewnętrzny Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości.
„Około 3.000.000 uchodźców, którzy napłynęli do Polski, z Ukrainy, to nie kandydaci na nowych obywateli, czy pracowników.” – Uważa Katarzyna Kosakowska – wiceprzewodnicząca Komisji Krajowej Związku Zawodowego Samozatrudnionych „Wbrew”. – „Działania na uchodźców powinny koncentrować się przede wszystkim na pomocy i umożliwieniu im bezpiecznego przetrwania na terenie Polski, w czasie, gdy w ich ojczyźnie toczy się wojna. Ważna jest ochrona ich praw, także na rynku pracy. Realizacja wszystkich działań, których ESG dotyczy, powinno polegać na ochronie praw i zapewnieniu równego traktowania, braku dyskryminacji.” – Przekonuje Katarzyna Kosakowska – wiceprzewodnicząca Komisji Krajowej Związku Zawodowego Samozatrudnionych „Wbrew”.
Rekomendacje ekspertów uczestniczących w warsztacie „Jak wojna na Ukrainie wpłynie na strategie ESG?”:
- Wojna w Ukrainie będzie miała wpływ na proces transformacji energetycznej – może ją zdynamizować, można także się spodziewać zmian w podejściu do gazu jako surowca przejściowego.
- Wojna nie zmienia jednak tego, że transformacja energetyczna w dalszym ciągu jest szansą rozwojową dla Polski.
- W aspekcie społecznym istnieje szansa, że odejdziemy od socialwashingu, podobnie jak wcześniej odeszliśmy od greenwashingu.
- Konieczne jest systemowe podejście do działań, a także myślenie długofalowe, przewidywanie możliwych scenariuszy już dzisiaj i adaptowanie do dynamicznie zmieniającej się sytuacji.
- Należy wdrażać nowoczesne technologie, narzędzia analizy danych, które pomogą systemowo i skutecznie zarządzać sytuacjami, w tym sytuacjami kryzysowymi.
Organizatorem warsztatu „Jak wojna na Ukrainie wpłynie na strategie ESG?”i I Kongresu ESG jest Instytut ESG. Partnerem jest Platforma Przemysłu Przyszłości. Współorganizatorami są: RaportCSR.pl, Instytut Biznesu, Akademia Zarządzania i Rozwoju oraz Forum Pracodawcy Godnego Zaufania.
Instytut ESG to– zespół doradczo-analityczny działający w ramach Fundacji im. XBW Ignacego Krasickiego. Celem działania Instytutu jest wspomaganie rozwoju gospodarczego Rzeczpospolitej Polskiej, poprzez tworzenie platformy dialogu, na rzecz stworzenia ekosystemu ESG (Environmental, Social, CorporateGovernance) w Polsce, upowszechniania raportowania ESG i wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju. Instytut ESG jest głównym organizatorem I Kongresu ESG [www.esgkongres.pl] – pierwszego okrągłego stołu poświęconego kwestiom ESG dla wszystkich zainteresowanych grup.