Tradycyjne modele żywienia oraz nowe systemy etykietowania żywności to tematy seminarium „Przyszłość tradycyjnego modelu żywienia: edukacja konsumentów poprzez systemy etykietowania żywności”. W dyskusji wzięli udział polscy i włoscy eksperci. Organizatorem spotkania była Ambasada Włoch w Warszawie.
W spotkaniu udział wzięli eksperci w osobach: Prof. Luca Piretta – gastroenterolog i doktor nauki o żywieniu SANUM, Universita Campus Biomedico – Rome, Italy, Societa Italiana Scienza Alimentazione, Prof. Marco Silano – Starszy Pracownik Naukowy i Kierownik Departamentu Bezpieczeństwa Żywności, Wydział Żywienia oraz Weterynaryjnego Zdrowia Publicznego, Istituto Superiore di Sanita – Italian National Institute of Health, Prof. Marco Franscesco Mazzu – profesor praktyki marketingu, LUISS University – Rome Italy, Prof. Simona Romani – profesor zwyczajny zachowań konsumentów LUISS University – Rome Italy oraz prof. dr hab. Krystyna Gutkowska – Dyrektor Instytutu Nauk o Żywieniu Człowieka, Dyscyplina naukowa: technologia żywności i żywienia, Katedra Badań Rynku Żywności i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Warszawa. Spotkanie prowadził Wojciech Szęląg – dziennikarz ekonomiczny Polsat News.
Prof. Luca Piretta z, Universita Campus Biomedico w Rzymie przygotował prezentację pt. „Positive Nutrition. Diety tradycyjne”. Rozpoczął on swoje wystąpienie od stwierdzenia, że na całym świecie wzrosła częstotliwość występowania otyłości i nadwagi: „
Z tym problemem zmaga się 10 proc. ludności Włoch, 40 proc. amerykanów i 16,7 proc. Polaków.” – Powiedział Luca Piretta.
Dodał on również, że niepokojące są dane dotyczące nadwagi, która w samych Włoszech dotyczy 40 proc. ludności.
Kluczową kwestią jaką poruszył prof. Luca Piretta – Rzym w swoim wystąpieniu „Positive Nutrition. Diety tradycyjne” była dieta i sposób w jaki powinna być ona ułożona.
Większość diet skupia się błędnie na eliminacji jednego ze składników pożywienia (np. węglowodanów) zastępując go innym, podczas gdy wszystkie składniki diety są istotne.
Jako przykład zdrowej i dobrej diety prof. Luca podał dietę śródziemnomorską, którą nawet UNESCO (ang. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization – Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury) uznało za część niematerialnego dziedzictwa ludzkości. Jej założenia takie jak np. odpoczynek, własnoręcznie przygotowywane posiłki i celebrowanie wspólnego ich spożywania a także ruch fizyczny można określić jako styl życia a nie sposób na odchudzanie.
Na koniec swego wystąpienia dotyczącego diety prof. Luca poruszył temat diety tradycyjnej, która jest nieoceniona w kwestii przyzwyczajania naszego organizmu do przestrzegania pewnych reguł. Jedną z nich jest np. cykl dobowy, który jak zauważył ekspert ostatnio jest mocno rozregulowany w krajach na całym świecie. Prowadzi on do sytuacji kiedy np. podjadamy nocą, zamiast zjeść pełnowartościowe posiłki w dzień co jak mówi medyk: „bardzo mocno wpływa na zegar biologiczny, który z kolei reguluje aktywność jelit więc ma znaczenie kiedy jemy”.
„System etykietowania żywności i nauka o żywieniu” to temat wystąpienia Prof. Marco Silano – Kierownika Departamentu Bezpieczeństwa Żywności, Wydziału Żywienia oraz Weterynaryjnego Zdrowia Publicznego Istituto Superiore di Sanita – Italian National Institute of Health. Jak zauważył ekspert etykietowanie jest jednym z ważniejszych etapów by klient był bardziej świadomy tego co je. Następnie przeszedł on do kwestii rozporządzenia Unii Europejskiej nr 1169 z 2011 roku dotyczącego etykietowania żywności i informacji dla konsumenta, które mówi m.in. o tym, że:
„obowiązkowo na wszystkich produktach z żywnością musi znajdować się deklaracja żywnościowa, która musi być umieszczona z tyłu opakowania.”
Deklaracja żywnościowa zawiera obowiązkowe informacje o składzie produktu. Obowiązkowo wartości na niej muszą wyrażane być w gramach ale jeśli producent chce może wskazać je w przeliczeniu na porcję lub jednostkę sprzedawanego produktu. Prof. Marco Silano zwrócił również uwagę na to, że mimo rozporządzenia niektóre rozmiary etykiet są niewłaściwe: „Mimo, że rozporządzenie mówi jakie powinny być wymiary etykiety czy jej kolory to często nie dość, że są one trudno dostępne to jeszcze są za małe i nieczytelne ze względu na drobny druk.” – Stwierdził prof. Marco Silano.
Rozporządzenia Unii Europejskiej nr 1169 z 2011 roku dotyczącego etykietowania żywności i informacji dla konsumenta wyszło producentom naprzeciw dając im możliwość umieszczenia uproszczonej etykiety również z przodu.
Prof. Marco Silano wskazuje, że o ile schematy etykietowania notyfikowane przez Unie Europejską są różne o tyle można je podzielić na dwie duże grupy: gdzie zawartość produktu wyrażona jest w gramach lub w procentach w stosunku do zapotrzebowania kalorycznego dla zdrowej osoby (włoski schemat NutrInform battery) oraz gdzie etykietowanie stanowi złożoną opinię o danym produkcie wyrażoną przy pomocy liter albo bardziej złożonego wskaźnika np. koloru (schemat Nutriscore). System Nutriscore opiera się na pięciostopniowej skali (od litery A – produkty najbardziej wartościowe, do E – produkty niezdrowe) oceny artykułów spożywczych pod kątem ich jakości oraz wpływu na zdrowie człowieka.
Niestety, choć system jest prosty, może wprowadzać konsumentów w błąd wykluczając z diety zdrowe i wartościowe produkty: “Wiele wysoko przetworzonych produktów spożywczych uzyskuje często lepsze oceny niż specjały wytwarzane metodami tradycyjnymi” – alarmują eksperci z Ośrodka Analiz Cegielskiego. Włoski schemat bateriowy NutrInform na etykiecie produktu umieszcza jednokolorową grafikę baterii, która pokazuje, w ilu procentach dany artykuł spożywczy zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na energię, kwasy tłuszczowe, kwasy tłuszczowe nasycone, cukry i sól. W ten sposób klient sam decyduje co wybiera.
Prof. Marco Francesco Mazzu – profesor praktyki marketingu, LUISS University – Rome Italy oraz Simona Romani – profesor zwyczajny zachowań konsumentów LUISS University – Rome Italy, którzy przygotowali prezentację o wpływie na subiektywne rozumienie oraz upodobanie konsumentów do etykiet z informacją o wartości odżywczej z przodu opakowania w postaci badania dotyczącego polskich konsumentów. Badanie zostało przeprowadzone przez ekspertów na grupie 400 Polaków i zestawiono w nim dwa rodzaje etykietowania: Nutriscore oraz NutrInform.
Celem badania było sprawdzenie: który schemat jest bardziej pomocny w decyzji zakupowej, którą etykietę ze względu na jej złożoność wybrałby klient oraz jaki wpływ na zrozumienie etykiet ma poziom wykształcenia oraz dochód konsumentów z Polski. Wnioski z przeprowadzonego badania są następujące:
„Widzimy, że bardziej skuteczny pod względem pomocy w decyzji zakupowej oraz złożoności jest Nutriscore, który sprawdza się lepiej niż NutrInform. Pod względem dochodów wyniki nie były zróżnicowane. Podobnie ma się kwestia poziomu wykształcenia, które nie ma wielkiego znaczenia w kwestii rozumienia etykiet.” – Wyjaśnili prof. Marco Franscesco Mazzu.
Prof. Krystyna Gutkowska ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie wypowiedziała się na temat postaw polskich konsumentów względem żywności tradycyjnej.
Z przeprowadzonych przez prof. Krystynę Gutkowską badań wynika, że produkty tradycyjne coraz częściej są obecne na stołach zwłaszcza młodych konsumentów a głównymi powodami ich nabywania jest jakość (50% wskazań) i tradycja (19,7%). Coraz większą uwagę poświęca się wartości odżywczej – polscy konsumenci dostrzegają fakt, że żywność o różnym składzie może być bardziej lub mniej dla nich odpowiednia. Produkty tradycyjne najczęściej kojarzone są m.in z: tradycyjnym sposobem wytworzenia (83,2% odpowiedzi), naturalnością (56,6% wskazań), historią (43,4%) czy regionem produkcji (30,1%). Prof. Krystyna Gutkowska zwróciła również uwagę na źródła, z których najczęściej Polacy uzyskują informacje na temat żywności tradycyjnej i regionalnej:
„Głównym źródłem w tej kwestii pozostaje internet (67,1% wskazań) zaraz po tym znajomi (44,1%) i rodzina (39%), targi żywności regionalnej (36,6%), sklepy i telewizja (34,2%) czy reklama zewnętrzna (21%). Widzimy też, że 11,3% respondentów nie poszukuje informacji w tym zakresie” – powiedziała prof. Krystyna Gutkowska.
Całe seminarium online (webinar) pt. „Przyszłość tradycyjnego modelu żywienia: Edukacja konsumentów poprzez systemy etykietowania żywności” dostępne jest tutaj:
