Podczas II Kongresu Polska Wieś XXI – Europejski Kongres Innowacyjnych Rozwiązań dla Obszarów Wiejskich i Rolnictwa w kwietniu 2023 r. miał miejsce panel poświęcony tematyce polityki ochrony zdrowia na obszarach wiejskich. Eksperci rozmawiali o obecnej sytuacji w służbie zdrowia, dostępności do opieki medycznej na obszarach wiejskich, badaniach przesiewowych oraz szukali rozwiązań, które pomogą polskiemu systemowi ochrony zdrowia poradzić sobie z problemami.
W panelu wzięli udział m.in.: dr n. med. Władysław Kosiniak-Kamysz – Prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego; dr hab. n. med. Piotr H. Skarżyński – lekarz z Instytutu Narządów Zmysłów w Kajetanach, Krzysztof Łanda – Przewodniczący Komisji Zdrowia Business Centre Club, Wiceminister zdrowia w latach 2015-2017; dr hab. nauk wet. Zdzisław Gajewski ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz dr n. med. Anna Ślifirczyk z Uniwersytetu Przyrodniczo- Humanistyczny w Siedlcach.
Krzysztof Ładna – Przewodniczący Komisji Zdrowia Business Centre Club, Wiceminister zdrowia w latach 2015-2017 zaznaczył, że aby zlikwidować dysproporcje należy m.in. wyeliminować wykluczenie komunikacyjne, które na polskiej wsi jest coraz większe. – „Polityka zdrowotna prowadzona na obszarach wiejskich od wielu lat nie specjalnie uwzględnia różnice pomiędzy dostępnością do świadczeń zdrowotnych na wsi i w mieście. Aby tworzyć politykę zdrowotną, która uwzględnia różnice trzeba je najpierw zmierzyć. Czy one faktycznie występują i jak duże one są, na czym polegają i jakich zakresów dotyczą. Dostęp do lekarzy na obszarach wiejskich jest znacznie gorszy niż w miastach. Wynika to między innymi z wykluczenia komunikacyjnego. W ostatnich 8 latach zlikwidowano ogromne ilości połączeń komunikacji autobusowej. Mieszkańcy małych miejscowości mają znacznie trudniej dostać się do lekarza niż mieszkańcy miast.” – Ocenia lek. Krzysztof Łanda – Przewodniczący Komisji Zdrowia Business Centre Club, Wiceminister zdrowia w latach 2015-2017.
Kolejnym problemem, który zauważa lek. Krzysztof Łanda Przewodniczący Komisji Zdrowia Business Centre Club, Wiceminister zdrowia w latach 2015-2017, to kolejki i dostępność do lekarzy w szczególności na obszarach wiejskich, ale również edukacja prozdrowotna i badania profilaktyczne. Rozwiązaniem problemów w pewnym stopniu może być odpowiednia wycena świadczeń oraz diagnostyka mobilna na obszarach wiejskich.
Dr n. med. Władysław Kosiniak-Kamysz – Prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego, zaznaczył, że dostęp do opieki medycznej na obszarach wiejskich jest w bardzo złym stanie, a w szczególności dostęp kobiet mieszkających na obszarach wiejskich do opieki ginekologicznej. Problemem jest takze migracja lekarzy z obszarów wiejskich, trudności szpitali powiatowych w utrzymaniu kadry medycznej i samych szpitali. – „Utrzymanie i zmiana szpitali powiatowych w centra niesienia pomocy całodobowej, otwartej dla każdego pacjenta, w każdej sytuacji związanej z potrzebą ingerencji medycznej. Takie powiatowe, subregionalne, lokalne centra pomocy medycznej, które będą koordynować działaniami na danym terenie. Jeśli one nie powstaną to będziemy mieć sytuację dramatyczną.” – Iważa dr n. med. Władysław Kosiniak-Kamysz – Prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Według danych aż 85 proc. dwunastolatków ma problemy z próchnicą. Według Kosiniaka-Kamysza – Prezesa Polskiego Stronnictwa Ludowego przyczyną takiej sytuacji jest brak gabinetów stomatologicznych w szkołach. – „Nie trzeba otwierać w każdej szkole gabinetu dentystycznego. Wystarczy zapisać każdą szkołę do stomatologa i wprowadzić obowiązkową wizytę dzieci, raz na pół roku, w gabinecie stomatologicznym. Należy wyznaczyć te gabinety i je sfinansować ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia. Jeśli się tego nie zrobi to utraci się kolejne pokolenie. Już nie mówię o opiece stomatologicznej nad seniorami. Ci ludzie są bezradni i pozostawieni bez udzielenia im pomocy. Publicznej opieki stomatologicznej na wsiach po prostu nie ma.” – Twierdzi dr n. med. Władysław Kosiniak-Kamysz – Prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Dr n. med. Anna Ślifirczyk z Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach podkreśliła znaczenie współpracy w systemie. – „Współpraca przekłada się na efektywność i jakość świadczeń. Zacieśnienie współpracy między jednostkami opieki medycznej a opieką społeczną w tym np. ochotniczą strażą pożarną.”
Dr hab. nauk wet. Zdzisław Gajewski ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego zaznaczył, że konieczna jest integracja, wymiana i łączenie tego co się dzieje w mieście z tym co jest na wsi. Czyli pośredni wpływ medycyny translacyjnej na poprawę jakość życia oraz zdrowotność populacji wiejskiej. – „Medycyna translacyjna to eksperymenty oraz tzw. miękkie metody, czyli programy i projekty, które są finansowane zarówno ze strony Polskiej jak i z środków Unii Europejskiej. Mamy szereg projektów, które pozwalają na przekazywanie podstawowej wiedzy i również tej pogłębionej w zakresie możliwości korzystania ze zdobyczy medycyny, badań naukowych, klinicznych i wprowadzanie społeczeństwa obszarów wiejskich w najnowsze osiągnięcia nauki i medycyny.” – Wyjaśnia dr hab. nauk wet. Zdzisław Gajewski ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
Profesor Piotr H. Skarżyński z Instytutu Narządów Zmysłów w Kajetanach, który posiada ogromne doświadczenie w badaniach przesiewowych, przeprowadzanych na terenach wiejskich przypominał, że „w latach 2009-2011 przeprowadzono 230.000 badań przesiewowych słuchu na terenach wiejskich. To co było zatrważające to wyniki pokazujące, że w Polsce wschodniej aż 56,5 proc. rodziców nie zdawało sobie sprawy, że ich dzieci mają różnego rodzaju problemy ze słuchem.” Według profesora Piotr H. Skarżyński z Instytutu Narządów Zmysłów w Kajetanach powoduje to za sobą kolejne konsekwencje. – „Statystycznie połowa dzieci, które miały niedosłuch przynajmniej raz nie zdawała do następnej klasy, czyli opóźnił się ich rozwój. Dlatego, aby zapobiec wykluczeniu edukacyjnemu, trzeba przeprowadzać takie badania na początku drogi szkolnej, czyli w 1 klasie szkoły podstawowej.” – Twierdzi Profesor Piotr H. Skarżyński z Instytutu Narządów Zmysłów w Kajetanach.
Jak zaznaczył profesor Piotr H. Skarżyński z Instytutu Narządów Zmysłów w Kajetanach, badania przesiewowe, a co za tym idzie wczesna diagnostyka, pozwalają lekarzom szybciej, skuteczniej, łatwiej i taniej interweniować. Do prowadzenia takich badań można wykorzystywać rozwiązania telemedyczne, a także różnych specjalistów np. studentów medycyny czy pielęgniarki. Receptą na niedobór lekarzy w opiece zdrowotnej może być większe wykorzystanie potencjału farmaceutów. Jak ocenia profesor Piotr H. Skarżyński z Instytutu Narządów Zmysłów w Kajetanach, rozwój opieki farmaceutycznej pomoże polskiej służbie zdrowia radzić sobie problemami dostępności.