Rocznica urodzin Eryka Lipińskiego

 

Eryk Lipiński był polskim karykaturzystą, grafikiem, satyrykiem, scenografem, dziennikarzem.  Stworzył wiele plakatów i ilustracji do książek, pisał teksty kabaretowe, felietony, książki o karykaturze i satyrze. Założył tygodnik satyryczny „Szpilki”, a także Muzeum Karykatury. 12 lipca 2023 roku mija 115 rocznica urodzin Eryka Lipińskiego.

Eryk Lipiński urodził się w Krakowie 12 lipca 1908 roku jako syn Teodora Rawicz Lipińskiego oraz Jadwigi z Czartoryskich. W 1912 roku rodzina przeniosła się do Moskwy. Tam, jeszcze jako mały chłopiec, Eryk Lipiński zdobył swoją pierwszą nagrodę za plakat „Polacy w trzech armiach zaborczych”. Zajął wówczas trzecie miejsce w konkursie. W 1921 roku rodzina Lipińskich powróciła do Polski i osiedliła się w Warszawie. Młody Eryk uczęszczał do Gimnazjum im. J. Lelewela i II Gimnazjum Związku Nauczycieli, a następnie podjął studia na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Ukończył malarstwo, grafikę użytkową i scenografię.

100 rocznica urodzin Wisławy Szymborskiej

Debiutem Eryka Lipińskiego jako karykaturzysty była publikacja w tygodniku „Pobudka” w 1928 roku. Siedem lat później, wraz ze Zbigniewem Mitznerem założył tygodnik satyryczny „Szpilki”, którego był redaktorem naczelnym w latach 1935-1937 i po wojnie od roku 1946 do 1953. Na jego łamach m. in. ośmieszał antysemityzm, za co otrzymał wyrok trzech miesięcy więzienia w zawieszeniu na dwa lata. Publikował także z innymi polskimi wydawnictwami periodycznymi: „Przekrojem”, „Przeglądem Kulturalnym”, „Trybuną Ludu”, „Panoramą”, „Zwierciadłem” i „Expressem Wieczornym”.

W trakcie II wojny światowej, w 1940 roku, w wyniku łapanki został zatrzymany i przewieziony do obozu Auschwitz. Dzięki staraniom znajomego oraz żony, Anny Gosławskiej -Lipińskiej, został zwolniony z obozu pod koniec 1940 roku. Wraz z żoną, w trakcie okupacji udzielali schronienia w swoim mieszkaniu przy ul. Puławskiej 1 warszawskim Żydom, m.in. poecie i członkowi Wesołej Lwowskiej Fali Wilhelmowi Windowi, plastyczce Oldze Siemaszkowej, Irenie i Stanisławowi Kuczborskim, a także Maryli Spielrein i jej dzieciom. Ponadto Eryk Lipiński zajmował się wyrabianiem fałszywych dokumentów, metryk i kenkart dla wielu Polaków, również żydowskiego pochodzenia. Pomagał też Jakubowi Bickelsowi. W sierpniu 1944 roku Lipiński trafił do obozu przejściowego Dulag 121, gdzie pracowała jako noszowy i skąd pomógł w ucieczce wielu ludziom kultury.

Izydor Bukowski „Burza” uhonorowany

Dokonania i sukcesy Eryka Lipińskiego sprawiły, że w 1966 roku został inicjatorem, komisarzem i uczestnikiem I Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie. W 1980 roku został współzałożycielem Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce. W 1987 roku stworzył Muzeum Karykatury w Warszawie, którego został pierwszym dyrektorem. W tym samym roku założył także Stowarzyszenie Polskich Artystów Karykatury (SPAK), zostając jego pierwszym prezesem. 16 kwietnia 1991 roku uhonorowano go tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Eryk Lipiński zmarł 27 września 1991 roku. Został pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie – kwatera A3 tuje-1-36.

Agencja Informacyjna, kultura /NOW/ 9.07.2023

Źródło foto: https://www.muzeumkarykatury.pl/index.php/pl/o-muzeum/eryk-lipinski