Jednym z zadań Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa jest zagospodarowanie nieruchomości rolnych, znajdujących się w dyspozycji Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (ZWRSP). Aktualnie jest to 1.340.000 hektarów. 1.070.000 hektarów jest dzierżawiona przez rolników. Nadal 160.000 hektarów czeka na zainteresowanych.
Dzierżawa gruntów rolnych zyskuje na popularności wśród rolników. Oznacza ona, że zamiast angażować kapitał w zakup nieruchomości, środki te mogą zostać przeznaczone na inne inwestycje. – „Bardzo ważne są decyzje Rady Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej, dotyczące zmiany sposobu ustalania wyceny gruntu dzierżawnego za nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, o co wystąpiła Krajowa Rada Izb Rolniczych, do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w marcu 2023 r.” – Przypomina Sławomir Skowiński – szef Centrum Informacji. – „Wysokość dzierżawy będzie ustalana na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy za 11 kwartałów poprzedzających termin płatności czynszu, a nie jak do tej pory na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy w półroczu roku kalendarzowego poprzedzającym termin płatności czynszu. To bardzo ważna decyzja ponieważ ograniczy ona gwałtowne wahania wysokości czynszów.” – Uważa Sławomir Skowiński – szef Centrum Informacji. Nowe przepisy mają zasadniczo wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) realizuje zadania w zakresie gospodarowania mieniem Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa określone w art. 9 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa oraz ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Stan gruntów pozostających w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa na 31 marca 2023 r. wynosił ogółem 1.341.959 hektarów, w tym grunty znajdujące się w dzierżawie stanowiły 1.071.048 hektarów, w zarządzie 17.057 hektarów, użytkowaniu wieczystym 52.407 hektarów. Powierzchnia nierozdysponowanych gruntów Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa wynosiła 163.326 hektarów.
W ciągu ostatnich 7 lat działalności Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa powierzchnia gruntów nierozdysponowanych systematycznie maleje. Od 2017 r. zmniejszyła się o 72.000 hektarów. Do końca maja 2023 roku sprzedano ponad 2.100 hektarów gruntów. Plan na 2023 r. zakłada sprzedaż 6.300 hektarów. Średnia cena sprzedaży gruntów rolnych, uzyskana w okresie I–III 2023 r. wyniosła 47.700 zł za 1 hektar.
Według stanu na 31 marca 2023 r. w dzierżawie pozostawało 1.071,0 tys. ha (jest to 80 proc. powierzchni pozostającej w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa) na podstawie 68.800 umów dzierżawy. Dzierżawcami nieruchomości są zarówno osoby fizyczne, jak i prawne. Liczba umów dzierżawy z osobami fizycznymi stanowi 97 proc. wszystkich umów dzierżawy, a umowy te obejmują ponad 63 proc. wydzierżawionej powierzchni. Do końca maja 2023 roku wydzierżawiono ponad 16.700 hektarów gruntów. Średni czynsz dzierżawny, dla nowo zawartych umów dzierżaw gruntów rolnych, uzyskany w I kwartale 2023 r. wyniósł 13,4 dt pszenicy za 1 hektar.
Od 2017 roku rośnie liczba umów dzierżawy dla gruntów dzierżawionych przez rolników. W okresie 2017 – I kwartał 2023 r. liczba umów dzierżawy zwiększyła się o ponad 10.000. W tym okresie zwiększyła się liczba umów dzierżawy w grupie obszarowej od 2 do 100 hektarów o blisko 13.000 umów, najwięcej w grupie 10–20 hektarów (z 5.000 do 10.000 (100 proc.), w grupie 5–10 hektarów (z 6.000 do 8.000) i w grupie 20–50 ha (z 4.000 do 6.000).
Od 2017 roku rośnie również powierzchnia gruntów dzierżawionych przez rolników. W okresie 2017 – I kwartał 2023 r. powierzchnia dzierżawy Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa zwiększyła się o ponad 37.000 hektarów. W okresie 2017 – I kwartał 2023 r. zwiększyła się powierzchnia w dzierżawie w grupie obszarowej od 2 do 100 hektarów, w wyniku przepływu gruntów z umów dzierżawy większych obszarowo (zakończonych lub częściowych wyłączeń). Największy wzrost nastąpił w grupie 10–20 hektarów (z 73.000 do 145.000 hektarów), w grupie 5–10 hektarów (z 41.000 do 61.000 hektarów) i w grupie 20–50 hektarów (ze 124.000 do 175.000 hektarów). Natomiast w grupie powyżej 100 hektarów powierzchnia w dzierżawie zmniejszyła się prawie o 103.000 hektarów: najwięcej w grupie 500–1.000 hektarów (ze 108.000. do 70.000 hektarów (35 proc.) i w grupie 300–500 hektarów (ze 157.000 do 120.000 ha (23 proc.). Zdecydowana większość wydzierżawionych gruntów w latach 2017 – I kwartał 2023 r. trafiła do rolników indywidualnych na powiększenie gospodarstw rodzinnych.
https://centrum-informacji.com/rolnicy-i-plantatorzy-w-obliczu-wielkich-zmian/
Podstawowym kierunkiem rozdysponowania nieruchomości rolnych Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa jest ich przeznaczanie na powiększanie gospodarstw rodzinnych. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa organizuje przetargi ograniczone dedykowane dla rolników indywidualnych. Dzięki temu mają oni możliwość skorzystania z oferty nieruchomości rolnych przeznaczonych głównie do dzierżawy najczęściej na okres 10 lat. W okresie od 2017 r. do I kwartału 2023 r. w przetargach ograniczonych na sprzedaż i na dzierżawę do rolników indywidualnych trafiło 23.900 nieruchomości rolnych Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na powierzchnię 204.800 hektarów.
W latach 2017-2022 Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, na podstawie ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa: przeprowadził 193.600 przetargów, z tego 155.300 przetargów na sprzedaż i 38.300 przetargów na dzierżawę, wydzierżawił 254.200 hektarów gruntów rolnych oraz sprzedał 26.200 hektarów gruntów, z czego 20.100. hektarów gruntów rolnych i 5.400 hektarów gruntów nierolnych.
https://portal-informacyjny.com/polska-wies-xxi-ochrona-lasow-a-bezpieczenstwo-zywnosciowe/
W stosunku do 403 umów dzierżawy (tj. 38 proc.), obejmujących 177.469 ha nie wyrażono zgody na wyłączenie 30 proc. dzierżawionych gruntów. W latach 2023–2026 wygasną 144 umowy na powierzchnię 95.987 hektarów. Do ponownego zagospodarowania do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa trafi 37.400 hektarów z 33 umów dzierżawy wygasających w 2023 r. z tytułu odrzuceń wyłączenia „30 proc.”. Trwają prace związane z sukcesywnym przygotowaniem tych nieruchomości do powtórnego zagospodarowania, kierunki rozdysponowania nieruchomości powracających do powtórnego rozdysponowania konsultowane są m.in. z radami społecznymi funkcjonującymi przy Ośrodkach Terenowych Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.