Jak poinformowała Straż Graniczna, od 24 lutego 2022 roku, czyli dnia początku agresji Rosji, granicę polsko-ukraińską przekroczyło już prawie 3 500 000 uchodźców z Ukrainy (stan z 20 maja 2022 roku). To głównie kobiety i dzieci. Według prof. Marcina Wiącka, Rzecznika Praw Obywatelskich Ukraińcy potrzebują nowych, licznych rozwiązań prawnych i organizacyjnych.
Biuro wysokiego komisarza do spraw uchodźców ONZ prognozuje, że na terytorium Unii Europejskiej będzie wkrótce znajdowało się nawet do 6 500 000, a może nawet 7 000 000 osób z Ukrainy. Po latach niżu demograficznego nagle w Polsce znów mieszka ponad 40 000 000 osób. Masowa emigracja z Ukrainy zmienia oblicze wielu polskich miast i miasteczek. Dawne obawy demograficzne zastąpiły nowe.
Wedle słów profesora Marcina Wiącka – Rzecznika Praw Obywatelskich, przed jego urzędem pojawiły się nowe kwestie do rozwiązania. „Według ekspertyz specjalistów Polska jest w stanie, na dłuższą metę, przyjąć i zapewnić możliwość normalnego funkcjonowania od 500 000 do 700 000 ludzi. Zależy się zastanowić, w jaki sposób umożliwić tym wszystkim, którzy przyjechali do Polski, godne życie. Ja do tego z dużą uwagąobserwuję działalność polskiego rządu, ale również ustawodawcy. Moim zdaniem mamy dobrą ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy, ale ona oczywiście już w pierwszych dniach ujawniła pewne swoje luki, które wymagają zmiany i dobrze, ze parlament na te luki reaguje bardzo szybko, bo mamy już w tej chwili kolejne nowelizacje, które wchodzą w życie i te, które są projektowane.” – Twierdzi Marcin Wiącek.
Rzecznik Praw Obywatelskich uważa, że należy tym ludziom, którzy chcą pozostać w Polsce umożliwić korzystanie z wolności i praw konstytucyjnych. Według RPO większość wolności i praw człowieka, które obowiązują w Polsce, są adresowane do wszystkich, nie tylko do obywateli: prawo do nauki, prawo do ochrony zdrowia i wiele innych.
„Trzeba tym ludziom umożliwić korzystanie z tej wolności i praw. Dlatego z dużą uwagą obserwuję na przykład w ostatnim czasie nowelizację mającą na celu usprawnienie edukacji, tak aby jak najszybciej zaadaptować dzieci i młodzież z Ukrainy w polskich szkołach.” – Przekonuje Marcin Wiącek – „Również należy mieć na uwadze to, że ci ludzi w pewnym momencie będą poszukiwać mieszkań, już poszukują pracy. Rolą państwa i nas wszystkich jest to, bu stworzyć im takie warunki, aby mogli funkcjonować właściwie w naszym kraju, dopóki nie pojawią się okoliczności umożliwiające im powrót do ojczyzny.” – Dodaje Rzecznik Praw Obywatelskich.
Aby ułatwić ukraińskim uchodźcom życie w Polsce, według prod. Wiącka należy wprowadzić kilka zmian legislacyjnych. W ostatnim czasie do rzecznika Praw Obywatelskich napływało wiele skarg i pism dotyczących oświaty, w tym egzaminów ośmioklasistów, które są problemem, ponieważ większość dzieci ukraińskich nie posługuje się językiem polskim w stopniu wystarczającym na zdanie tego egzaminu.
Dużo osób zwraca się również do RPO z prośbą o informację gdzie należy się udać, aby uzyskać określone świadczenie.
„Ja w takich sytuacjach odsyłam do odpowiednich urzędów, stron internetowych gdzie tych informacji jest naprawdę bardzo dużo.” – Mówi Marcin Wiącek – „Natomiast też pojawił się problem i on narasta, dotyczących ludzi którzy uciekli przed wojną, ale nie są objęci tak zwaną specustawą. Przypomnę, że specustawą objęci są wyłącznie obywatele Ukrainy – to raz, a dwa – ci obywatele, którzy przybyli do Polski od 24 lutego 2022 roku. A w związku z wojną uciekło z Ukrainy dużo ludzi nie mających obywatelstwa ukraińskiego. W związku z wojną mamy również sporo obywateli Ukrainy, którzy uciekli z Ukrainy kilka dni wcześniej, kiedy już pogarszała się sytuacja polityczna i zagrożenie istniało. Ci ludzie w tej chwili nie są poza systemem, oni podlegają ochronie na zasadzie ogólnej, ale nie obejmuje ich specustawa. Sygnalizuję parlamentowi, rządowi to, że warto rozważyć czy nie przyjdzie moment na to, by rozszerzyć zakres beneficjentów tej ustawy, właśnie o tych ludzi.” – Zaznacza Rzecznik Praw Obywatelskich.
Źródło: RAPORT CSR (Społeczna odpowiedzialność biznesu, z języka angielskiego Corporate Social Responsibility).
Agencja Informacyjna, Gospodarka/SYL/ 21.05.2022