Agencja Informacyjna: Jacek Dehnel pisarz, tłumacz, przedstawił swoja opinię o najnowszej książce „Wczoraj byłaś zła na zielono”, której autorką jest Eliza Kącka.
Spis treści
Eliza Kącka „Wczoraj byłaś zła na zielono” Wydawnictwo Karakter 2024
Rzadko tak bardzo czekam na książki, ale na tę czekam szczególnie. W maju 2024 r. wydawnictwo Karakter opublikuje „Wczoraj byłaś zła na zielono” – książkę, którą miałem przywilej poznawać w urywkach, kiedy powstawała, ale nie znam jej w całości. Autorka, Eliza Kącka, w marcu 2019 r., opublikowała osobistą historię „Kobieta i duch inności”, miesięczniku społeczno-kulturalnym „Pismo: magazyn opinii” – głośny tekst, o wychowywaniu córki ze spektrum.
Teraz Eliza Kącka robi jednak rzecz zupełnie inną i niesłychaną (bezprecedensową chyba w polszczyźnie, a może w ogóle bezprecedensową): odbija spektrum jako całościowe doświadczenie w osobnej formie literackiej. I znajduje dla niego zupełnie inny język, który oczywiście jest polszczyzną, ale też polszczyzną nie jest, jest jakimś językiem pośrednim, pidżynem ukształtowanym pomiędzy różnymi wrażliwościami. Wymyka się naszym gramatycznym przyzwyczajeniom (czego przykładem jest sam tytuł), zastałym układom, żeby opowiedzieć o sytuacji radykalnie innego oglądu świata.
Mamy zatem w książce „Wczoraj byłaś zła na zielono” Elizy Kąckiej do czynienia z rodzajem przekładu, i to przekładu podwójnego – bo z samego tekstu wynika, że autorka również przemawia do nas z wnętrza spektrum, choć z pozycji nam bliższych.
Najpierw zatem Eliza-matka tłumaczy świat Rudej na swój język, a potem Eliza-pisarka tłumaczy ze swojego świata i języka na nasz, ale zawsze są to tylko aproksymacje, które coś odrąbują, tracą nieprzekładalne. I te opowieści są kształtowane tyleż przez same wydarzenia (to znaczy doświadczenie wychowywania dziecka ze spektrum), co przez „białe plamy”, gdzie w kolejnych aproksymacjach coś nie zostało przełożone z języka kosmitów na nasz. Ale sama biała plama każe nam się zastanawiać nad wymiarem, którego brakuje naszemu niepełnemu światu.
Jeśli sądzicie, że książka „Wczoraj byłaś zła na zielono” Elizy Kąckiej to obiegowa opowieść w rodzaju „mam horom curke”, to nic bardziej błędnego. Jest to proza gęsta, intensywna, przepalająca zwoje mózgowe, wymagająca ciągłej uważności i skakania po dwa stopnie. Dla czytelnika wysiłkowa, ale fenomenalna.
Jacek Dehnel
Fragment książki „Wczoraj byłaś zła na zielono” Elizy Kąckiej:
„Życie było dla mnie zawsze lękiem. Nikomu tego lęku nie życzyłam, dlatego uznałam, że nie powinnam być matką, bo kto wie, jak to się przenosi. Skoro już nią jestem, za co Cię przepraszam, chcę Ci powiedzieć, że będę z tym lękiem walczyć. Ale też chcę przyznać, że wyleczyłaś mnie z jednego: z przymusu tłumaczenia się wszystkim. Nie wiem, jak to się stało, ale pojęłam wreszcie, że nie wszyscy muszą nas rozumieć. Nie wydaje mi się, by taką metamorfozę fundował hormon macierzyństwa. Uważam, że wyzwoliłaś mnie Ty. Nie wiesz nawet, Dziewczynko z Zapałkami, jaki stos w człowieku podpaliłaś. Tak, nie lubisz metafor, wybacz, musiałam.”
Kim jest Eliza Kącka?
Eliza Kącka – recenzentka i czytelniczka literatury najnowszej. Jest absolwentką Wydziału Polonistykii i międzyuczelnianych studiów humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim. Współredaktorka antologii poezji najnowszej Poeci i poetki przekraczają granice (FA-art, 2011). Opublikowała książkę Stanisław Brzozowski wobec Cypriana Norwida (Warszawa 2012 r.). Stypendystka Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, finalistka Nagród Naukowych tygodnika „Polityka”. Doktor nauk humanistycznych (Nagroda Główna w Konkursie im. Inki Brodzkiej, 2016 r.). Doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Współczesnej Kultury Literackiej i Artystycznej IKE PUNO oraz na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego (Zakład Literatury i Kultury Drugiej Połowy XIX Wieku).
Jakie książki opublikowała Eliza Kącka?
Eliza Kącka jest autorką książek naukowych: „Stanisław Brzozowski wobec Cypriana Norwida” (Warszawa, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2012 r.) oraz „Lektura jako spotkanie. Brzozowski – tekst – metoda” (Kraków, Universitas, 2017 r.), a także tomów prozatorskich: „Elizje” (Kraków, Lokator, 2017 r.) „po drugiej stronie siebie” (Kraków, Lokator, 2019 r.) i „Strefa zgniotu” (Kraków, Lokator, 2022 r.). Współredaktorka antologii poezji najnowszej „Poeci i poetki przekraczają granice” (Katowice: FA-art, 2011 r.), redaktorka wyborów poezji mniej współczesnej (m.in. Cypriana Norwida „Klucze od Echa -Osobność-Wiersze”, Kraków, Universitas, 2018 r.). Członkini Zarządu Głównego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza.
Eliza Kącka uczestniczy w kapitułach Nagrody Literackiej Gdynia i Nagrody Literackiej m. st. Warszawy. felietonistka czasopisma „Tygodnik Powszechny”. Jest sekretarzem Zarządu Głównego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza.
Co to jest Wydawnictwo Karakter?
Wydawnictwo Karakter jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytową, które powstało 2008 roku w Krakowie z inicjatywy redaktorów inicjatywy redaktorów Małgorzaty Szczurek, Magdaleny Hajduk-Dębowskiej i Przemka Dębowskiego. W tym samym roku utworzyło grupę wydawniczą z wydawnictwem Czarne. Publikuje literaturę piękną i literaturę faktu z całego świata. Wydaje ambitną eseistykę oraz książki poświęcone projektowaniu, architekturze i sztuce. Czerpie z tradycji i doświadczeń europejskiej sztuki książki; nazwa zobowiązuje — słowo „karakter” oznaczało krój pisma w polszczyźnie w XVI wieku.
Wydawnictwo Karakter pragnie zrywać z kulturowymi stereotypami i uprzedzeniami, wprowadzać w obieg polskiej kultury nowe tematy, inne wrażliwości i świeżą estetykę. Misją oficyny jest dzielenie się z czytelnikami tym, co interesuje zespół wydawniczy i co uważa on za ważne. Wydawane przez Karakter książki wyróżniają się staranną oprawą graficzną i są starannie przygotowane od strony redaktorskiej.
Wydawnictwo Karakter wraz z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie współtworzy serię wydawniczą „Mówi muzeum”. W 2012 roku oficyna otrzymała nagrodę „Literatury na Świecie”, przyznawaną przez miesięcznik „Literatura na Świecie” od 1972 r. w siedmiu kategoriach, m.in. za najlepszy przekład na język polski utworów prozatorskich i poetyckich. Wydawnictwo Karakter zdobyło wyróżnienie w kategorii „inicjatywa wydawnicza”.
Jacy autorzy publikowali książki w Wydawnictwie Karakter?
Wydawnictwo Karakter publikuje literaturę piękną, literaturę faktu i eseje oraz książki o architekturze i projektowaniu graficznym. Wydaje książki zarówno polskich autorów, jak i dzieła twórców z Afryki, Azji, Karaibów. Wśród wydawanych autorów są m.in.: literatura piękna (Agneta Pleijel, Wells Tower, Tahar Ben Jelloun, Alain Mabanckou, Lyonel Trouillot, Dany Laferrière, Yōko Tawada, Mia Couto, Hiromi Kawakami, Iljas Churi), literatura faktu i esej (Susan Sontag, Christopher Hitchens, Marcin Wicha, Hooman Majd, Chalid al-Chamisi, Raja Shehadeh), architektura i projektowanie graficzne (Walter Gropius, Rem Koolhaas, Robert Venturi, Deyan Sudjic, Peter Zumthor, Jacek Mrowczyk, Filip Springer).
Kim jest Jacek Dehnel?
Jacek Maria Dehnel – pisarz, tłumacz i malarz. Autor książek poetyckich, powieści i opowiadań. Absolwent Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim. Stypendysta Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci. Laureat licznych konkursów poetyckich. Publikował m.in. w „Studium”, „Toposie”, „Tytule”, „Kwartalniku Artystycznym”, „Zeszytach Poetyckich”, „Akcencie” oraz „Przeglądzie Powszechnym”. Tłumaczył m.in. wiersze Philipa Larkina i Osipa Mandelsztama.
Jacek Dehnel zadebiutował zbiorem opowiadań „Kolekcja”, nagrodzonym w 1998 r. w Konkursie Literackim Miasta Gdańska im. Bolesława Faca. W 2004 r. zadebiutował jako poeta tomem wierszy „Żywoty równoległe”, za który otrzymał Nagrodę Fundacji im. Kościelskich. Jego powieść Lala z 2006 r. przyniosła mu znaczną popularność oraz nominację w 2007 r. do Nagrody Angelus i w 2009 r. do Europejskiej Nagrody Literackiej. Powieść „Matka Makryna” z 2014 r. trafiła do finału nagrody Nike.
Jak rozwija się twórczość Jacka Dehnela?
Jacek Dehnel od 2015 r., wspólnie z mężem Piotrem Tarczyńskim, tworzy cykl powieści kryminalnych osadzonych w realiach Krakowa z przełomu XIX i XX wieku. Powieści są publikowane pod wspólnym pseudonimem „Maryla Szymiczkowa”.
Jacek Dehnel w latach 2006-2009, wraz z muzykiem Tymonem Tymańskim i dziennikarzem Maciejem Chmielem, prowadził w Telewizji Polskiej programie I, program kulturalny „ŁOSssKOT”. Był członkiem Rady Programowej Galerii Zachęta i felietonistą portalu Wirtualna Polska (dział: Książki). Współpracuje z tygodnikiem „Polityka” (dział: Kawiarnia literacka), jest jednym z założycieli i prezesem Stowarzyszenia Unia Literacka.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Zapraszamy do lektury innych publikacji z działu Opinie. Agencja Informacyjna.
AI Opinie /DEC/ źródło: facebook 16.03.2024