Umberto Eco – włoski powieściopisarz, filozof, lingwista autor felietonów oraz esejów. Największą sławę przyniosła mu powieść „Imię róży” z 1980 roku. 19 lutego 2021 roku mija pięć lat od jego śmierci.
Umberto Eco stał się jednym z najważniejszych świata. Znany był także jako zagorzały bibliofil, czyli miłośnik i znawca w zbieraniu książek. Jego księgozbiór liczył ponad 50.000 tytułów. Do tego Umberto Eco to wnikliwy filozof i semiolog, badający sposoby porozumiewania się ludzi za pomocą znaków, a także mediewista, zajmujący się różnymi zagadnieniami epoki średniowiecza.
Umberto Eco urodził się 5 stycznia 1932 roku w Alessandrii, w regionie Piemont na północy Włoch. Studiował filozofię i literaturę na Uniwersytecie w Turynie. Uzyskał tytuł doktora (jego praca poświęcona była świętemu Tomaszowi z Akwinu). Studia te rozbudziły w nim na całe życie zainteresowanie średniowieczem. Po studiach zatrudnił się jako redaktor kultury w państwowej stacji radiowej Radiotelevisione Italiana.
Umberto Eco pracował też w redakcji katolickiej i zajmował się programami dla dzieci. W latach 1959 – 1975 Umberto Eco pracował jako redaktor znanego włoskiego wydawnictwa Bompiani. To w nim wydawał wszystkie swoje książki. Umberto Eco w późniejszych latach życia był profesorem Uniwersytetu Florenckiego. Przez lata pełnił funkcję dyrektora Scuola Superiore di Studi Umanistici w Bolonii. Założył wydział medioznawczy na Uniwersytecie San Marino, nauczał również na uniwersytecie w Mediolanie.
Umberto Eco swoją pierwszą książkę zatytułowaną „Problem estetyki u świętego Tomasza” wydał w 1956 roku. Jednak dopiero wydany w 1980 roku historyczny kryminał „Imię róży” przyniósł mu światową sławę. „Średniowiecze pozostało jeśli nie moim zawodem to moim hobby i stałą pokusą, i widzę je wyraźnie we wszystkich sprawach, którymi się zajmuję i które na średniowieczne nie wyglądają, a jednak takimi właśnie są”. – Stwierdził Umberto Eco. Sam autor nie przewidywał takiego sukcesu książki, w której mocno poruszał problemy teologiczne i filozoficzne.
Umberto Eco był niewierzący, ale lubił analizować sprawy religijne i przedstawiać różne postawy człowieka wobec Boga. Finalnie powieść „Imię roży” stała się światowym bestsellerem. Została przetłumaczona na 44 języki i ukazała się w nakładzie ponad 30.000.000 egzemplarzy. Właśnie za „Imię róży” pisarz w 1981 roku otrzymał najważniejszą włoską nagrodą literacką – Nagrodę Stregi.
O swojej książce „imię róży” Umberto Eco powiedział: „Kiedy książka ta została wydana, ludzie często pytali mnie, dlaczego postanowiłem napisać powieść – powody, jakie im podawałem (zmieniające się w zależności od nastroju), wszystkie były zapewne prawdziwe, to znaczy, że wszystkie były fałszywe. W końcu uświadomiłem sobie, że jedyna właściwa odpowiedź na to pytanie jest taka, że w pewnym momencie życia poczułem silne wewnętrzne pragnienie napisania powieści – i sądzę, że jest to jak najbardziej wystarczające i rozsądne wyjaśnienie.” W 1986 roku „Imię róży” trafiło do sal kinowych. Ekranizacji dzieła podjął się Jean-Jacques Annaud.
Kolejne powieści Umberto Eco: „Wahadło Foucaulta” (1988), „Wyspa dnia poprzedniego” (1994), „Baudolino” (2000), „Tajemniczy płomień królowej Loany” (2004), „Cmentarz w Pradze” (2010), tylko potwierdziły pisarski talent i wielką sławę Włocha. Ostatnim dziełem Umberto Eco była książka o tytule „Temat z pierwszej strony” z 2015 roku. Pisarz poruszył w niej temat mediów i ich mrocznego wymiaru.
„Jedną tylko rzecz pisze się dla siebie i jest to lista zakupów. Służy do zapamiętania, co masz kupić, a kiedy już kupiłeś, możesz ją podrzeć, bo do niczego innego się nie przyda. Wszystko inne piszesz, żeby coś komuś powiedzieć”. – Wyjaśnił kiedyś Umberto Eco.
Znawcy literatury uważali, że Umberto Eco wielokrotnie powinien otrzymać Nagrodę Nobla, jednak Komitet Noblowski nigdy tego nie uczynił. Otrzymywał za to wiele innych nagród i wyróżnień literackich oraz naukowych. Został między innymi uhonorowany tytułem doctora honoris causa aż 41 jeden uniwersytetów, w tym Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Uniwersytetu Łódzkiego.
W Łodzi 24 maja 2015 roku Umberto Eco odebrał doktorat osobiście. Dał wówczas wykład, wziął udział w festiwalu kulturalno-naukowym Labirynt Znaków, spotkał się z liczną grupą fanów, nikomu nie odmawiając autografu. Umberto Eco zawsze cenił sobie polską kulturę. Jako dwunastolatek zaczytywał się powieścią „Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza, słuchał muzyki Fryderyka Chopina, bliska była mu twórczość Stanisława Jerzego Leca, doceniał poezję Wisławy Szymborskiej, którą poznał zresztą osobiście.
Umberto Eco zmarł 5 lat temu, 19 lutego 2016 roku w Mediolanie, we Włoszech. Przeżył 84 lata. Przyczyną śmierci był rak trzustki, z którym zmagał się przez dwa ostatnie lata swego życia. Pogrzeb pisarza odbył się na dziedzińcu zamku Sforzów w Mediolanie. Został pochowany na Cmentarzu Monumentalnym w Mediolanie.
Agencja Informacyjna, Kultura, /SYL/ 10.02.2021
Foto By Aubrey – Praca własna, CC BY-SA 1.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10315584