Badania wskazują, że jedna trzecia pracowników sektora finansowego zdaje sobie już sprawę z faktu, iż około 50 proc. wykonywanych przez nich dotąd zadań zostanie zautomatyzowana. Nieco nawet większa liczba badanych, skalę automatyzacji swoich dotychczasowych obowiązków szacuje na 21-50 proc.
Czy można nadal wątpić w to, że praca tzw. „białych kołnierzyków” będzie w coraz większym stopniu zastępowana przez systemy sztucznej inteligencji i samouczące się algorytmy? Między innymi takie wnioski i pytania płyną z Raportu: „Przyszłość Pracy w Sektorze Finansowym” stworzonego na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) przez naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego . Dlatego też zauważalny stał się powszechny proces poszerzania kompetencji o nowe obszary.
Wszystko wskazuje na to to, ze digitalizacja branży wkroczyła w decydującą fazę. Tych zmian nikt już nie jest w stanie zatrzymać.
W tej sytuacji zachęcam do refleksji na temat przewagi konkurencyjnej jaką osiągają podmioty, których procesy stają się nie tylko tańsze, ale i znacznie szybsze, jak i znacznie lepsze jakościowo. Zaciągany dług technologiczny kiedyś przyjdzie z pewnością spłacić. Pytanie czy wszystkim się to uda, gdyż patrząc na niego z punktu widzenia teorii kosztów transakcyjnych, jest on droższy niż może się to pozornie wydawać.
W przypadku usług finansowych procesy cyfryzacji trwają już od lat. Przykładem są „porównywarki internetowe”, które przejęły pewien obszar dystrybucji oraz zależnie od przyjętego modelu biznesowego także jej wsparcia. Znaczące zmiany notuje także obszar likwidacji szkód oraz rozliczeń, HR, czy też zmiany w podejściu do oceny ryzyka.
Przestrzeń do robotyzacji i zastosowania AI jest jednak znacznie większa. Podobnie przedstawia się sytuacja w branży prawniczej. Chyba nikt dziś już nie wertuje fizycznych akt, czy też wyroków. Tę rolę wypełniają obecnie bazy danych, boty oraz inteligentne wyszukiwarki. Ten styk interakcji z użytkownikiem końcowym coraz lepiej uzupełnia także IoT czyli internet rzeczy.
Sztuczna inteligencja jest już od kilku lat testowana także w polskim sądownictwie, a predykcja zachowań konsumentów, w tym finansowych, opierana jest na uczących się algorytmach.
W podobny sposób zmiany następują także na szeroko pojętym rynku nieruchomości, rolnictwie, służbie zdrowia. Zjawisko cyfryzacji dotyczy także wielu innych branż, gdzie coraz bardziej brakuje ludzkiej siły roboczej, a musi być ona kierowana tam, gdzie automatyzacja i sztuczna inteligencja jeszcze nie dociera, gdyż jest zbyt droga. To się jednak zmienia, ponieważ robotyzacja podlega procesom demokratyzacji i w wielu przypadkach nie wymaga już specjalistycznej wiedzy programistycznej.
W dłuższej perspektywie czasowej w znaczący sposób zmieni się sama struktura rynku pracy. Złośliwi mawiają, iż już niebawem za pomalowanie ścian w domu trzeba będzie zapłacić tyle co za książkę na początku XV wieku. Wiele zawodów zniknie, a prace niespecjalistyczne wykonają roboty. Z pewnością zyskają jednak osoby z niepełnosprawnościami, które były dotąd dyskryminowane na rynku pracy, a którym upowszechnienie pracy zdalnej otwiera zupełnie nowe perspektywy.
Paradygmat ludzkiej nieomylności i niezastępowalności przegrywa coraz częściej z cyfryzacją. Być może takie przewartościowania są zaskakujące, jednak wszystko wskazuje na to, że taka perspektywa staje się coraz bardziej realna. Rola człowieka nie ulegnie jednak marginalizacji. Wręcz przeciwnie, człowiek, który zauważy w porę konieczność zmian w tym co robi, będzie dokonywał jeszcze większych rzeczy niż miało to miejsce kiedykolwiek wcześniej.
Paweł Pliszka
jest doktorantem Akademii Leona Koźmińskiego. Ukończył Wydział Organizacji i Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego oraz studia podyplomowe, zrealizowane w Wyższej Szkole Bankowości i Ubezpieczeń. Jest ekspertem od innowacyjnych rozwiązań i automatyzacji procesów biznesowych, w szczególności z wykorzystaniem narzędzi robotyzacji oraz sztucznej inteligencji. W dorobku naukowym ma wiele publikacji naukowych związanych z tworzeniem innowacji m.in. na rynku finansowym, a także w obszarze systemu ochrony zdrowia. Obecnie pracuje nad dysertacją poświęconą zagadnieniom digitalizacji sprzedaży ubezpieczeń.
Karierę zawodową rozpoczął w 1993 roku w Biurze Maklerskim Banku Gdańskiego, gdzie szybko dał się zauważyć jako osoba innowacyjna w działaniu, zorientowana na wynik oraz budowanie długofalowych relacji biznesowych, co zaowocowało szeregiem awansów i objęciem stanowiska Naczelnika Wydziału Organizacji i Rozwoju. Pracował także dla Banku Światowego (International Finance Corporation) w Programie wsparcia rozwoju polskiego sektora SME o nazwie PBAS.
Pracę w ubezpieczeniach rozpoczął blisko 25 lat temu, tworząc dla AIG Polska sprawną sieć dystrybucji w północnej części Polski. W latach późniejszych piastował szereg funkcji związanych z rozwojem dystrybucji oraz restrukturyzacjami, będąc członkiem organów takich spółek jak: Universum Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie, Wikana S.A., Perfect NDF S.A., Nearshoring Mecuro, EasIT. Obecnie współpracuje z giełdową Spółką Xplus S.A., która jest Złotym Partnerem Microsoft, jaki plasuje się w pierwszym procencie najlepszych Partnerów na świecie, a także z Uniwersytetem Gdańskim oraz Wyższą Szkołą Bankową w Gdańsku.
