Okres II Wojny Światowej to czasy prześladowań Polaków za ich poczucie tożsamości i wiarę. Jeden z najbrutalniejszych aktów okupacji doświadczyły siostry Nazaretanki z Nowogródka.
Mowa o siostrach zakonnych ze Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu. Było to zgromadzenie zakonne, które założyła Franciszka Siedliska. Do Nowogródka przybyły w 1929 roku, by objąć opiekę nad kościołem i pomóc w nauczaniu dzieci. Początkowo miały spore trudności przez wielokulturowość społeczeństwa z Nowogródka. W tym mieście istniały zarówno Meczet, jak i Synagoga, co pokazywało różnorodność wśród mieszkańców. Sytuacja była o tyle trudna, że siostry momentami myślały o opuszczeniu miejscowości.
Po roku otworzyły najpierw internat, a następnie szkołę powszechną. Straciły szkołę, gdy na wschód wkroczyły wojska sowieckie. Siostry zostały rozproszone. Mimo to dalej pomagały działalnością charytatywną rodzinom prześladowanych, więzionych i mordowanych.
W 1941 do Nowogródka wkroczyły wojska niemieckie i niemal natychmiast rozpoczęli proces masowych egzekucji.
W 1943 roku siostry postanowiły ofiarować życie za 120 aresztowanych osób. Gestapo przyjęli propozycję. Dzięki temu aresztowani zamiast rozstrzelania trafili na roboty na Niemczech. Wszyscy z nich przeżyli II wojnę światową. Natomiast siostry zostały rozstrzelane 1 sierpnia, bez wyroku. Wśród nich zabrakło jednej – Małgorzaty Banaś, która nie zdążyła wrócić z pracy w szpitalu, gdy te 31 lipca stawiły się na wezwanie.
“Mój Boże, jeśli potrzebna jest ofiara z życia, niech raczej nas rozstrzelają, aniżeli tych, którzy mają rodziny – modlimy się nawet o to” – s. Stella podczas przekazania decyzji ks. Aleksandrowi Zienkiewiczowi.
Wszystkie zabite siostry zostały beatyfikowane przez Papieża Jana Pawła II w Rzymie, 5 marca 2000 roku.
- S. Maria Stella od Najświętszego Sakramentu (Adela Mardosewicz CSFN) ur. 14 grudnia 1888
- S. Maria Imelda od Jezusa Hostii (Jadwiga Karolina Żak CSFN) ur. 29 grudnia 1892
- S. Maria Rajmunda od Jezusa i Maryi (Anna Kokołowicz CSFN) ur. 24 sierpnia 1892
- S. Maria Daniela od Jezusa i Maryi Niepokalanej (Eleonora Aniela Jóźwik CSFN) ur. 25 stycznia 1895
- S. Maria Kanuta od Pana Jezusa w Ogrójcu (Józefa Chrobot CSFN) ur. 22 maja 1896
- S. Maria Sergia od Matki Bożej Bolesnej (Julia Rapiej CSFN) ur. 18 sierpnia 1900
- S. Maria Gwidona od Miłosierdzia Bożego (Helena Cierpka CSFN) ur. 11 kwietnia 1900
- S. Maria Felicyta (Paulina Borowik CSFN) ur. 30 sierpnia 1905
- S. Maria Heliodora (Leokadia Matuszewska CSFN) ur. 8 lutego 1906
- S. Maria Kanizja (Eugenia Mackiewicz CSFN) ur. 27 listopada 1903
- S. Maria Boromea (Weronika Narmontowicz CSFN) ur. 18 grudnia 1916
Miejscem pochówku sióstr jest wspólna mogiła przy nowogródzkim kościele.
Agencja Informacyjna, Kultura /KAM/ 30.07.2019