„Śpieszmy się kochać ludzi” Wierszem Roku 2020

 21 marca obchodzony jest Światowy Dzien Poezji ustanowiony przez UNESCO (skrót od ang. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization – Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury). Z tej okazji od 22 lat Związek Literatów na Mazowszu celebruje to święto.

https://dzieje.pl/kultura-i-sztuka/juliusz-erazm-bolek-odebral-wyroznienie-za-wiersz-roku-2017

Podczas XXII edycja Światowego Dnia Poezji ustanowionego przez UNESCO, wtykacie uroczystości organizowanych przez Związek Literatów na Mazowszu, zaprzyjaźniony Związek Pisarzy katolickich ogłosił decyzję kapituły Wiersz Roku. Nagrodę za rok 2020 przyznano utworowi „Śpieszmy się”, którego autorem jest ks. Jan Twardowski. Opóźnienie w przyznawaniu nagród spowodowane jest restrykcjami pandemicznymi.

Fraza „Śpieszmy się kochać ludzi tak wcześnie odchodzą” z nagrodzonego Wiersza Roku 2020” należy to jednej z najbardziej znanych i popularnych. Kapituła Nagrody uznała, że w czasach pandemii koronawirusa SARS-CoV-2, w wyniku której zmarło ponad 6.000.000 ludzi, że znaczenie tej słynnej frazy nabrało szczególnej wymowy, a nawet stało się swoistym memento.

„Niestety czas pokazał, że w roku 2022, w obliczu wojny na Ukrainie wiersz ks. Jana Twardowskiego znów stał się bardzo wymowny.” – Komentuje przewodniczący Kapituły „Wiersz Roku” – Juliusz Erazm Bolek, którego poemat w 2017 roku także został wyróżniony tym tytułem.

 Jan Jakub Twardowski (ur. 1 czerwca 1915 w Warszawie, zm. 18 stycznia 2006 tamże) – polski duchowny rzymskokatolicki, prałat honorowy Jego Świątobliwości, poeta, przedstawiciel współczesnej liryki religijnej.

To z jego wiersza dedykowanego Annie Kamieńskiej pochodzi zdanie: „Śpieszmy się kochać ludzi – tak szybko odchodzą”. był żołnierzem Armii Krajowej, uczestniczył w powstaniu warszawskim. Wskutek przeżyć wojennych, w tym zniszczenia jego domu rodzinnego, w 1943 postanowił zostać księdzem. 4 lipca 1948, przyjął święcenia kapłańskie.

W latach 1933–1935 Jan Twardowski współredagował międzyszkolne pismo młodzieży gimnazjalnej „Kuźnia Młodych”, gdzie piastował funkcję redaktora działu literackiego. Na łamach tej gazetki miał miejsce jego debiut poetycki i prozatorski. Zaczął również prowadzić „Poradnik literacki”, drukował recenzje i wywiady oraz nawiązał szereg znajomości z utalentowanymi kolegami, m.in. z Kazimierzem Brandysem, Pawłem Hertzem, Janem Kottem, Tadeuszem Różewiczem. W 1937 ukazał się pierwszy tomik jego wierszy pt. „Powrót Andersena”, nawiązujący do poetyki Skamandrytów. W tym samym roku rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Publikował m. in. „Tygodniku Powszechnym”, wydawanym w Krakowie. Wielką popularność ks. Janowi Twardowskiemu przyniósł tom „Znaki ufności”, opublikowany w 1970 r.

https://instytutksiazki.pl/aktualnosci,2,sonet-iii-marka-czuku-wierszem-roku-2019,2996.html

Liryka księdza Jana Twardowskiego traktuje zarówno o Bogu, jak i o ludziach i ich problemach. Dobrze widoczne są liczne odwołania i metafory dotyczące przyrody (także jako pochwała stworzenia). Wiersze tego autora często, poprzez apostrofy i inne środki stylistyczne, mają charakter modlitewny (np. słowa „Boże po stokroć święty, Mocny i uśmiechnięty” w „Suplikacjach”).

Ważniejsze utwory księdza Jana Twardowskiego: „Wiersze” (1959, tom wydany wspólnie z książką poetycką ks. Pawła Heintscha), „O spacerze po cmentarzu wojskowym” (1968), „Znaki ufności” (1970), „Zeszyt w kratkę” (1973), „Poezje wybrane” (1979), „Niebieskie okulary” (1980), „Rachunek dla dorosłego” (1982), „Który stwarzasz jagody” (1984, 1988), „Na osiołku” (1986), „Nie przyszedłem pana nawracać” (1986), „Patyki i patyczki” (1988), „Sumienie ruszyło”(1989, 1990), „Tak ludzka” (1990), „Stukam do nieba” (1990), „Nie bój się kochać” (1991), „Niecodziennik” (1991), „Nie martw się” (1992), „Tyle jeszcze nadziei” (1993), „Krzyżyk na drogę” (1993); „Elementarz księdza Twardowskiego dla najmłodszego, średniaka i starszego” (2000), „Pogodne spojrzenie” (2003), „Mimo Wszystko” (2003).

Ksiądz Jan Twardowski został pochowany w krypcie w Panteonie Wielkich Polaków, miejscu pochówku dla zasłużonych w Świątyni Opatrzności Bożej, zgodnie z życzeniem prymasa Polski, kardynała Józefa Glempa, a wbrew jego ostatniej woli (chciał być pochowany na warszawskich Powązkach) – jednak w swoim testamencie ostateczną decyzję pozostawił zwierzchnikom.

W dniu 1 czerwca 2010 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monety upamiętniające 95. rocznicę urodzin księdza Jana Twardowskiego, o nominałach: 2 zł oraz 10 zł. W maju 2011 Rada Warszawy nadała skwerowi położonemu u zbiegu ulic Karowej i Krakowskiego Przedmieścia nazwę ks. Jana Twardowskiego. 10 października 2013 na skwerze odsłonięto pomnik ks. Jana Twardowskiego. Autorem rzeźby plenerowej jest Wojciech Gryniewicz. W warszawskim kościele Wizytek znajduje się niezwykłe epitafium ks. Jana Twardowskiego w formie klęcznika z wyrytym jego ostatnim wierszem napisanym przed śmiercią w szpitalu przy ul. Banacha oraz małą biedronką. W 2015 na fasadzie kamienicy przy ul. Koszykowej 20, w której się urodził, odsłonięto tablicę pamiątkową. Kilknascie szkół nosi imię ks. Jana Twardowskiego.

Ksiądz Jan Twardowskki został wyróżniony wieloma odznaczeniami m.in. Order Uśmiechu (1996). Order Ecce Homo (1999), Medal Polonia Mater Nostra Est (1999), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 2006). Otrzymał też wiele nagród m. in. takie jak: Nagroda PEN Clubu im. Roberta Gravesa za całokształt twórczości (1980), Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta (1996), Nagroda Złotego Feniksa (przyznana przez Stowarzyszenia Wydawców Katolickich) (1999), Nagroda Ikara (2000), Dziecięca Nagroda „Serca” (2000), Nagroda TOTUS (2001), Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (2005).

Agencja Informacyjna, Kultura /DEC/ 21 marca 2022

Fot. Adrian Grycuk, CC BY-SA 3.0 PL https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/deed.en, via Wikimedia Commons