Międzynarodowy Dzień Łamańców Językowych został stworzony by uczcić wszystkie zabawne i pokrętne zdania, których wymówienie jest trudne, a podejmowane próby bywają zabawne. Łamańce językowe to nic innego jak skomplikowane frazy składające się z podobnie brzmiących słów. Powiedzonka te często są nonsensowne . Międzynarodowy Dzień Łamańców Językowych obchodzony jest corocznie w drugą niedzielę listopada. W tym roku przypada ono na 14 listopada.
Historia Międzynarodowego Dnia Łamańców Językowych nie jest dokładnie znana. W Polsce nie istnieją żadne wzmianki o tym, kiedy w naszym języku pojawiły się te przezabawne niekiedy powiedzonka. W Anglii ich powstanie szacuje się na XIX wiek, gdy John Harris opublikował „Praktyczne zasady wymowy prostej i doskonałej Petera Pipera”. Książka miała pomagać dzieciom w nauce poprawnej wymowy.
Łamańce językowe, pomimo swojego zabawnego wydźwięku oraz wielu związanych z nimi żartów i zabaw, mają również charakter edukacyjny. Na całym świecie służą one do nauczania dzieci poprawnej wymowy i dobrej dykcji. Pomagają aktorom, dziennikarzom i spikerom w szlifowaniu wyrazistości wypowiadanych kwestii. Stanowią też świetny materiał szkoleniowy do nauki języków obcych lub dla cudzoziemców do nauki języka polskiego.
W języku polskim istnieje wiele przykładów łamańców językowych. Wśród najbardziej znanych są „Stół z powyłamywanymi nogami” czy też „Szedł Sasza suchą szosą”. Prawdopodobnie nie ma w naszym kraju dziecka, które nie znałoby powiedzonek takich jak: „Czarna krowa w kropki bordo żuła trawę kręcąc mordą” czy „Ząb zupa zębowa, dąb zupa dębowa”. Wszyscy kojarzą także wiersz Jana Brzechwy „W Szczebrzeszynie”, którego pierwsze wersy „W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie i Szczebrzeszyn z tego słynie.” To także jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich łamańców językowych.
Inne polskie łamańce językowe:
- Nie pieprz wieprza pieprzem Pietrze, bo bez pieprzu wieprz jest lepszy.
- Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego.
- Wyrewolwerowany rewolwerowiec wyrewolwerował swój nie wyrewolwerowany rewolwer.
- Jola lojalna, Jola nielojalna.
- Z rozentuzjazmowanego tłumu wyindywidualizował się niezidentyfikowany prestidigitator, który wyimaginował sobie samounicestwienie.
- Na wyścigach wyścigowych wyścigówek wyścigowych wyścigówka wyścigowa wyścignęła wyścigówkę wyścigową numer sześć.
- Leży Jerzy na wieży i nie wierzy, że w tej wieży jest sto jeży i pięćdziesiąt jeżozwierzy.
- W czasie suszy szosa sucha.
Łamańce językowe to jednak nie tylko język polski. W wielu innych krajach istnieją frazy, na których często można zaplątać język podczas próby wypowiedzenia. Swoje łamańce językowe maja Anglicy, Amerykanie, Niemcy, Włosi, Grecy, Czesi, Słowacy, Rosjanie oraz wiele innych narodów.
W języku angielskim najpopularniejszymi łamańcami językowymi ( ang. tongue twister) są:
- The sixth sick sheikh’s sixth sheep’s sick.- zdanie to zostało uznane za najtrudniejszy angielski łamaniec językowy przez Księgę Rekordów Guinnessa.
- How much wood would a woodchuck chuck if a woodchuck could chuck wood?
- Which witch switched the Swiss wristwatches?
- Pad kid poured curd pulled cold
- She sells seashells by the seashore
Swoje trudne do wypowiedzenia zdania (Zungenbrecher) ma także język niemiecki…:
- Fischers Fritz fischt frische Fische, frische Fische fischt Fischers Fritz. Zehn Zahnärzte ziehen zehn Zähne.
- Fliegen, die nicht fliegen, liegen auf den Liegen.
- Esel essen Nesseln nicht und Nesseln essen essen Esel nicht.
- Schneiders Schere schneidet scharf. Scharf schneidet Schneiders Schere.
…a także język czeski (jazykolamy):
- Třistatřicetři stříbrných stříkaček stříkalo přes třistatřicet tři stříbrných střech.
- Podkopeme my ten Popocatépetl tunelem, nebo nepodkopeme my ten Popocatépetl tunelem?
i słowacki (jazykolamy):
- Strč prst skrz krk.
- V našej peci myši pištia, v našej peci psík spí.
- Kvapka kvapla, klapka klapla.
- Šašo suší osušku
- Išiel pštros s pštrosicou a pštrosíčatami Pštrosou ulicou.
Łamańce językowe występują także w języku włoskim (gli scioglilingua):
- Trentatré trentini entrarono a Trento, tutti e trentatré trotterellando.
- Li vuoi quei kiwi? E se non vuoi quei kiwi che kiwi vuoi?
- A quest’ora il questore in questura non c’è.
- Se l’arcivescovo di Costantinopoli si disarcivescoviscostantinopolizzasse, tu ti disarcivescoviscostantinopolizzeresti come si è disarcivescoviscostantinopolizzato l’arcivescovo di Costantinopoli?
Agencja Informacyjna, Kultura / now / 12.11.2021