Spór: Forteam Inwestments przeciwko Mariusz Świtalski – w tle amerykańskie naciski?
Agencja Informacyjna: Forteam Investments kupiło za 362.000.000 złotych sieć sklepów Małpka Express z myślą o tym, że biznes, który zapoczątkował Mariusz Świtalski będzie miał szanse się rozwinąć. Kiedy Amerykanie postanowili jednak odsprzedać udziały pojawił się problem – w zapisach umowy była klauzula, że jeśli wartość odsprzedawanych udziałów będzie niższa, niż cena zakupu od Mariusza Świtalskiego, pokryje on różnicę. Tak się jednak nie stało, a sprawa trafiła na wokandę.
Spis treści
Z 352.000.000 złotych 400.000.000 złotych
Forteam Investments jako spółka inwestycyjna udzieliła finansowego wsparcia przedsiębiorcy Mariuszowi Świtalskiemu, a celem inwestycji był ratunek, a następnie rozwój dwóch polskich przedsiębiorstw: Czerwona Torebka oraz Małpka. Inwestycja w projekty Mariusza Świtalskiego wyniosła 362.000.000 zł. Spór sądowy dotyczy dziś Małpki – sieci sklepów spożywczych. Wartość inwestycji Forteam Investments była liczona w sektach milionów złotych, zaś obecne roszczenia wobec Mariusza Świtalskiego i jego spółek z uwzględnieniem odsetek wynoszą ponad 400.000.000 ocenia Forteam Investments.
Umowa gwarancji w sądzie
Spór prowadzony obecnie w sądzie dotyczy umowy gwarancji, której udzielił Mariusz Świtalski i którą złamał wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi. Ta umowa została przygotowana przez zespół prawników i doradców ekonomicznych z najbardziej uznanych międzynarodowych biur doradczych. Każdy szczegół, ustalonych warunków, podlegał uważnej analizie i stanowił efekt negocjacji biznesowych równorzędnych partnerów. Takie same zasady obowiązują na dojrzałych rynkach i zasadnym jest oczekiwanie przestrzegania umów.
Sprawa roszczeń Forteam Investments wobec Mariusza Świtalskiego trafiła do sądu w Poznaniu i jak mówią przedstawiciele inwestora ufali, że sprawnie rozstrzygnie sprawę, zaznaczając, że przedmiot sporu jest zupełnie oczywisty i bardzo prosty. Jednak procedowanie w tej sprawie wymiaru sprawiedliwości nie dla wszystkich jest zrozumiałe. W w sprawie, dotyczącej zabezpieczenia, jednego z roszczeń 3 razy zmieniano sędziego, ukryto informacje o przyczynach odsunięcia dwóch wcześniejszych sędziów. Była to też jedyna sprawa, w której wniosek Forteam Investments o zabezpieczenie nie został uwzględniony. Z kolei, główny pozew trafił do osoby promowanej przez Zbigniewa Ziobro byłego już Prokuratora Generalnego. W ocenie Forteam Investments, Sędzia I instancji wyszła poza swoją rolę de facto przybierając rolę obrońcy Mariusza Świtalskiego.
Zabezpieczenie aktywów
W toku postępowania sądowego zabezpieczono aktywa Mariusza Świtalskiego. On sam nie przedstawił żadnych dowodów i argumentów, które miałyby wyjaśniał, dlaczego postanowił złamać umowę z Forteam Investments. W kwietniu 2023 r. sędzia ostatecznie wydała wyrok; oddaliła roszczenia Funduszu. Wyrok został wydany na podstawie tzw. przepisów COVID-owych, więc nie zawierał żadnego uzasadnienia. To pojawiło się dopiero 6 miesięcy później. Nie dziwi więc postawa Forteam Investments, w obliczu braku niezwłocznego rzeczowego i merytorycznego uzasadnienia decyzji sądu co do sprawy, która w analizach polskich i międzynarodowych ekspertów była jasna i nieskomplikowana.
Pojawiają się informacje o próbach „upłynnienia” majątku przez rodzinę Świtalskich. Dzieła sztuki z pałacu objętego zabezpieczeniem zostały wystawione na sprzedaż, a służby sprawdzają działalność „domu aukcyjnego”, prowadzonego przez rodzinę Mariusza Świtalskiego.
Ileana Ros-Lehtinen po stronie Forteam Investments
Do sprawy włączyła się Ileana Ros-Lehtinen, członkini Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych w latach 1989-2019, która, już po raz drugi, skierowała w tej sprawie pismo do Adam Bodnara Ministra Sprawiedliwości. W latach 2011-2013 była przewodniczącą kluczowej Komisji Spraw Zagranicznych Kongresu Stanów Zjednoczonych Ameryki.
„Rzeczpospolitą Polską i Stany Zjednoczone Ameryki łączą trwałe i silne relacje, oparte o wspólne wartości.” – Ocenia Ileana Ros-Lehtinen Relacje. – „Obecnie bardzo ważne jest dbanie o jakość współpracy pomiędzy obydwoma państwami i rozwój relacji gospodarczych. Dlatego z niepokojeniem obserwuję naruszenie praw inwestora amerykańskiego, kwestia uznawania umów i prawa do sądu jest absolutnie fundamentalna. Postępowanie sądowe w sprawie Forteam Investments – Mariusz Świtalski budzi poważne wątpliwości co do przestrzegania utrwalonych zasad państwa prawa i rodzi podejrzenia o skrajne upolitycznienie polskiego wymiaru sprawiedliwości. Liczę, że polskie władze sprawdzą okoliczności wydania tak rażąco nieprawidłowego wyroku. Utrzymanie go w mocy stanowiłoby niebezpieczny precedens dla polskiego sądownictwa i zagroziła bezpieczeństwu wszystkich inwestycji zagranicznych w Polsce – mówi była kongreswoman.
Koncerny wytaczają sprawy Polsce
Jeśli polski wymiar sprawiedliwości zignoruje naruszenia praw inwestora, sprawa najpewniej trafi przed oblicze międzynarodowego trybunału arbitrażowego. Kilka miesięcy temu prasę obiegła informacja, że inny amerykański inwestor, fundusz Warburg Pincus, szykuje wielomiliardowy pozew arbitrażowy. Wkrótce rozstrzygnięta powinna zostać sprawa Invenergy przeciwko Polsce, którą wniosła amerykańska spółka energetyczna. 31 stycznia 2024 r. została zarejestrowana sprawa przedsiębiorstwa Mondi przeciwko Polsce, wniesiona w oparciu o Traktat Karty Energetycznej.
Stanowisko Sowiniec Group w związku z działaniami Forteam Investments
W związku z wypowiedziami Ileana Ros-Lehtinen Sowiniec Group rozpowszechnił pismo, w którym stwierdza, że „działania obserwowane w ostatnich dniach przez spółkę Forteam Investments Limited należy odczytywać jako próbę odwrócenia uwagi opinii publicznej i mediów od istoty sprawy przy jednoczesnej próbie przesunięcia środka ciężkości na kwestie niemerytoryczne, niezwiązane w żaden sposób z prowadzonym postępowaniem.
Strona sporu sądowego Forteam zorganizowała konferencję prasową celem przekazania informacji, iż była kongreswomen Stanów Zjednoczonych Ileana Ros-Lehtinen jako niezależny ekspert jest rzekomo zaniepokojona polskim wymiarem sprawiedliwości, po tym, jak w dniu 31 marca 2023 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił powództwoForteam uznając roszczenie za bezpodstawne. W rzeczywistości wspomniana Ileana Ros-Lehtinen jest stałym współpracownikiem firmy Delta Capital Partners będącej właścicielem cypryjskiej spółki Forteam Investments Limited.
Tym samym, zainteresowanie istniejącym sporem przez Ileanę Ros-Lehtinen nie jest wynikiem zaniepokojenia o inwestycje zagraniczne w Polsce, lecz jedynie realizacją interesu własnego i podmiotu, dla którego pracuje i świadczy odpłatne usługi. Co istotne, Ileana Ros-Lehtinen prowadzi działalność gospodarczą na własny rachunek polegającą na odpłatnych usługach lobbingowych i PR-owych. Postępowanie przed Sądem Okręgowym toczyło się 3 lata, a każda ze stron miała zagwarantowane pełne prawo do obrony swoich racji.
Forteam złożył wiele obszernych pism procesowych, a Sąd przeprowadził wszystkie dowody, które strony zgłosiły w wymaganym przepisami terminie. Forteam był reprezentowany przez profesjonalnych pełnomocników, którzy nigdy nie kwestionowali składu Sądu Okręgowego, nie składali wniosków o wyłączenie sędziego ani nie powoływali się na rzekomo polityczny charakter sprawy. Obecne działania Forteam są wynikiem niezadowolenia z wyniku postępowania i mają na celu wywarcie presji na Sąd, który będzie rozpoznawał apelację Forteam, oraz na pozwanych.
Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że roszczenie Forteam nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ Forteam naruszył przysługujące Sowiniec Group sp. z o.o. tzw. Prawo Pierwszej Oferty w sposób umyślny i rażący, wskutek czego zobowiązanie do zapłaty kwoty gwarancji wygasło zgodnie z treścią umowy gwarancji. Ponadto nie został przeprowadzony przejrzysty proces wyjścia Forteam z inwestycji (czego wymagała umowa gwarancji), a akcje Małpki zostały sprzedane na rzecz „podstawionego” podmiotu wskazanego przez Forteam.
W uzasadnieniu Sąd wskazał, że powód zaaranżował drugi, fikcyjny proces wyjścia z inwestycji w Małpka S.A. jedynie po to, by dopełnić postanowienia pkt 6 umowy gwarancji i (przy świadomości braku zainteresowania na rynku zakupem akcji Małpki) sprzedać akcje Małpka S.A. uzgodnionemu wcześniej nabywcy i wygenerować roszczenie z tytułu gwarancji.
Sąd przyjął także, że Forteam nadużył udzielonej mu gwarancji, nie finansując Małpki adekwatnie do jej potrzeb i swoich deklaracji, a działania Forteam „zostały podjęte z naruszeniem zasad uczciwości i rzetelności kupieckiej oraz z oczywistym brakiem poszanowania praw pozwanych”.
Małpka i jej historia
Małpka Express to nieistniejąca już sieć samoobsługowych sklepów spożywczo-monopolowych w Polsce, tworzona w formacie convenience store. W jej ofercie było około 2.500 produktów m. in.: artykuły spożywcze, słodycze, warzywa i owoce, nabiał, pieczywo, wyroby cukiernicze, alkohole i wyroby tytoniowe oraz prasa, chemia i kosmetyki. W sklepach należących do sieci, oprócz standardowego asortymentu, skorzystać można było z usług dodatkowych takich, jak: strefa Małpka Cafe, bezpłatny dostęp do Internetu czy możliwość zapłacenia rachunków.
Operatorem sklepów Małpka Express była spółka Małpka. Pierwszy sklep powstał w marcu 2012 w Warzymicach, w województwie zachodniopomorskim. Od czasu zaczęto otwierać nowe placówki. We wrześniu 2013 spółka Małpka dołączyła do grupy handlowej Czerwona Torebka. W listopadzie 2013 r. Małpka Express nawiązała współpracę partnerską ze sklepem internetowym merlin.pl. w ramach Grupy Handlowej Czerwona Tobebka. Dzięki temu w placówkach Małpka Express pojawiły się punkty bezpłatnego odbioru przesyłek zamówionych w Merlin.pl. W maju 2015 właścicielem Czerwonej Torebki został fundusz Forteam Investments Limited. W marcu 2018 działało ok. 115 sklepów. We wrześniu 2018 roku sieć zniknęła z rynku.
Kim jest Mariusz Świtalski?
Mariusz Świtalski jest polskim przedsiębiorcą, twórcą takich marek Elektromis, Eurochash, Biedronka, Żabka, Małpka Express, uważany za jednego z najbogatszych Polaków.
Mariusz Świtalski ukończył 2-letnią szkołę zawodową w zawodzie hydraulika. Następnie, jako uczeń 2. klasy poznańskiego Technikum Budowlanego, został aresztowany za włamania w 1979, a 15 maja 1981 skazany na 3,5 roku pozbawienia wolności. W latach 80. XX w. handlował na poznańskich targach. Pod koniec lat 80. wyspecjalizował się w handlu kawą, a później sprzętem komputerowym.
W 1987 r. Mariusz Świtalski założył spółkę Elektromis, zajmującą się importem i konfekcją, sprzętu radiowo-telewizyjnego, handlem piwem oraz spirytusem. W ciągu 2 lat przeobraziło się ono w ogromny holding. Współpracowały z nim, zakładane przez Mariusza Świtalskiego spółki-matki i spółki-córki. W 1992 Elektromis posiadał 50 hurtowni na terenie całej Polski i 168.000.000.000 złotych zysku rocznie. W 1993 r. Mariusz Świtalski przekształcił Elektromis w Eurocash, która stała się największą siecią hurtowni spożywczych w Polsce. W 1995 sprzedał je portugalskiej spółce Jeronimo Martins. W 1995 r. założył sieć dyskontów Biedronka, którą sprzedał (243 sklepy) w 1998 r. – także Jerónimo Martins.
Mariusz Świtalski był właścicielem tygodnika „Miliarder”, radiostacji RMI FM, a także drużyny sportowej Sokół Pniewy. Pomagał Jerzemu Urbanowi – rzecznikowi generała Wojciecha Jaruzelskiego w założeniu tygodnika „Nie”. Założył bank Posnania, który upadł w 1995. W 1998 założył sieć sklepów „Żabka”, której udziały w roku 2000 kupił fundusz AIG. W 2011 Mariusz Świtalski posiadał fundusz „Sowiniec FIZ” inwestujący w nieruchomości. Posiada grunty pomiędzy podpoznańskim Puszczykowem, a miejscowością Sowiniec, w której ma luksusową posiadłość. Pod koniec lat 90 XX wieku kupił też działki w Poznaniu, na osiedlu Naramowice.
W grudniu 2010 r. poznańska spółka Świtalski & Synowie zmieniła nazwę na Czerwona Torebka. W 2012 spółka Czerwona Torebka zadebiutowała na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. W 2013 r. Mariusz Świtalski stworzył sieć dyskontów Czerwona Torebka, która w 2015 r. została rozwiązana. W 2019 r. Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie zdecydowała o zawieszeniu obrotu akcjami Czerwonej Torebki. W lutym 2020 r. majątek Mariusza Świtalskiego został zajęty postanowieniem sądu w sporze między nim, a funduszem Forteam Investments. W maju 2020 sąd wydał zabezpieczenie na części majątku dzieci Mariusza Świtalskiego.
W lipcu 2020, na mocy kolejnego postanowienia sądu, fundusz zajął ponad 45 proc. akcji spółki Czerwona Torebka należących do Krzysztofa Belcarza i do jednej ze spółek kontrolowanych przez Mariusza Świtalskiego. Łącznie, w wyniku wydanych przez sąd postanowień, 48,94 proc. akcji Czerwonej Torebki zostało objętych zabezpieczeniem. W październiku 2020 sąd wydał czwarte zabezpieczenie w sprawie. Objęło ono m.in. wszystkie certyfikaty inwestycyjne Świtalski FIZ oraz akcje w spółce Druga – Sowiniec Capital sp. z o.o. sp. k., powiązanej z Mariuszem Świtalskim, będącej właścicielem pałacu w Sowińcu, wycenianego w 2015 na 50.000.000 euro.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Zapraszamy do lektury innych publikacji o tematyce gospodarczej, które znajdziesz tutaj. Agencja Informacyjna.
AI, Gospodarka, /DEC/ 3.03.2024