Wyniki wyborów parlamentarnych w Republice Greckiej, które odbyły się w niedzielę 21 maja 2023 r. (i kolejne, które odbędą się prawdopodobnie w lipcu 2023 r.), mają ważne znaczenie dla ustalenia, czy państwo to jest w stanie utrzymać zdolność obsługi zadłużenia i powrócić do poziomu inwestycyjnego do końca 2023 roku?
Rządząca partia Partia Nea Dimokratia (Nowa Demokracja – ND) nie zdobyła większości bezwzględnej, pozwalającej na samodzielne sprawowanie władzy. W rezultacie prawdopodobnie na początku lipca 2023 r. odbędą się nowe wybory, w których obowiązywać będzie „wzmocniona” większość, a zwycięzcą zostanie ta partia, która jako pierwsza zdobędzie 40 dodatkowych mandatów. Jeśli Nowej Demokracji uda się utrzymać władzę, analitycy Allianz Trade spodziewają się kontynuacji dotychczasowej „ostrożnej” i ekonomicznej polityki, z pewnymi kompromisami dla Panelinio Sosialistiko Kinima (Ogólnogreckiego Ruchu Socjalistycznego – PASOK).
W opinii ekspertów Allianz Trade jakikolwiek impas polityczny mógłby zagrozić trwałej ścieżce ożywienia gospodarczego. Chociaż wyniki gospodarcze Republiki Greckiej pozostają niższe niż w 2008 r. – przed wybuchem kryzysu związanego z długiem publicznym, to w ostatnich trzech latach nastąpiła imponująca poprawa i Republika Grecka osiągnęła pod koniec 2022 r. poziom 6,4 proc. PKB powyżej poziomu sprzed pandemii koronawirusa SARS-CoV-2. Jednak wsparcie rządowe dla gospodarstw domowych i konsumentów w wysokości około 5,2 proc. PKB spowodowało przejściowe pogorszenie dynamiki fiskalnej po latach „wymuszonej” dyscypliny fiskalnej i konsolidacji.
Analitycy Allianz Trade nie dostrzegają istotnego ryzyka odejścia od agendy „programu nadzoru po załamaniu ekonomicznym”, ale nawet krótki okres niepewności politycznej miałby wpływ na perspektywy gospodarcze Republiki Greckiej. Państwo to jest jednym z głównych beneficjentów funduszy Next Generation Unii Europejskiej, ale kluczowe reformy (tj. reformy sektora finansowego, mające na celu zmniejszenie zadłużenia prywatnego i wzmocnienie rynków kapitałowych lub reformy wspierające sektor prywatny w celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych i poprawy ram regulacyjnych) będą musiały zostać wdrożone w ciągu najbliższych kilku lat, aby otrzymać środki. W tym kontekście wszelkie opóźnienia we wdrażaniu, wynikające z przerwy w działalności politycznej, opóźniłyby pozytywny wpływ na gospodarkę. Niepewność polityczna może również opóźnić obiecany powrót do poziomu inwestycyjnego do końca 2023 r., biorąc pod uwagę, że dynamika polityczna i fiskalna państwa ma duży wpływ na decyzje ratingowe.
Ważne, że greckie obligacje rządowe są obecnie przedmiotem obrotu z rentownością zbliżoną do państw o (dobrze ocenianym) poziomie inwestycyjnym, a rynki nie uwzględniają jak na razie żadnych zawirowań politycznych. Największa część długu publicznego pozostaje w rękach publicznych (76 proc. w 2022 r. z 26 proc. w 2011 r.), a średnia zapadalność długu wydłużyła się do 17,5 roku w 2022 r. (z 6,3 roku w 2011 r.), co łagodzi obciążenie odsetkami, w obliczu rosnących stóp procentowych. Mimo to eksperci Allianz Trade spodziewają się wzrostu obciążenia długiem publicznym, z rekordowo niskiego poziomu, obserwowanego w 2022 r. (2,4 proc. PKB), choć nie tak znaczącego, jak oczekiwano w innych państwach poza nurtem najsilniejszych gospodarek.
Wybiegając w przyszłość po 2023 r. i w kontekście ambitnego przeglądu reguł fiskalnych Unii Europejskiej, następny rząd będzie musiał nadać priorytet stabilizacji swojego salda budżetowego, a jednocześnie dokonać koniecznych inwestycji, w celu pobudzenia potencjalnego wzrostu. W ciągu ostatniej dekady Republika Grecka dokonała nadzwyczajnego ożywienia fiskalnego. Zdolność obsługi zadłużenia wymaga jednak dalszych dostosowań fiskalnych, ponieważ państwo wychodzi z pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 i kryzysu energetycznego, wywołanego wojna rosyjsko-ukraińską. Przestrzeganie przywróconych reguł fiskalnych Unii Europejskiej będzie miało kluczowe znaczenie dla wzmocnienia przez Republikę Grecką buforów finansowych. Nowe reguły oferują ścieżkę wydatków netto dla poszczególnych państw, w oparciu o prostsze zasady i większą elastyczność, aby uwzględnić konieczne wydatki w obszarach priorytetowych w zamian za ściślejszy nadzór i silniejsze egzekwowanie. W przypadku Republiki Greckiej utrzymanie koncentracji, na wydatkach, pobudzających wzrost gospodarczy, będzie miało kluczowe znaczenie dla ustabilizowania zadłużenia, gdy obecne presje cykliczne związane z kryzysem energetycznym osłabną i ustąpią wyzwaniom strukturalnym związanym z zieloną transformacją.
„Zmiany w ordynacji wyborczej, nie zmieniają preferencji wyborców w Grecji.” – Uważa Juliusz Bolek – Przewodniczący Rady Dyrektorów Instytutu Biznesu. – „Jeśli w najbliższym czasie nie dojdzie do nadzwyczajnych zdarzeń, w lipcowych wyborach parlamentarnych w Grecji partia Nowa Demokracja ponownie zdobędzie konieczną do sprawowania władzy ilość mandatów. Z tego punktu widzenia, sytuację można uznać za stabilną i przewidywalną. Nie należy spodziewać się istotnych zmian w polityce gospodarczej i planowanych procesach ekonomicznych.” – Uważa Juliusz Bolek – Przewodniczący Rady Dyrektorów Instytutu Biznesu.
Wyniki symulacji dokonanej przez analityków Allianz Trade sugerują, że uproszczona reguła wydatkowa Unii Europejskiej jako pojedynczy cel operacyjny dobrze sprawdziłaby się w Republice Greckiej, implikując średni realny wzrost PKB o +1,3 proc. rocznie, zgodnie ze wzrostem potencjalnym. Reguła ta znacznie zmniejsza procykliczność i złożoność obecnych ram fiskalnych, jednocześnie prowadząc rząd w kierunku wiarygodnej konsolidacji zadłużenia. Połączenie jej z mechanizmem hamulca zadłużenia może również zapewnić większą elastyczność w stosunku do szczególnych okoliczności Republiki Greckiej, umożliwiając jej dłuższy okres dostosowawczy w celu zmniejszenia nadmiernego zadłużenia. Nawet w przypadku niekorzystnego scenariusza zadłużenia (który jest modelowany w oparciu o prognozę gęstości 99. percentyla przy użyciu symulacji Monte Carlo), Republika Grecka będzie w stanie dalej zmniejszać swoje obciążenie długiem o ponad 30 pp do poziomu poniżej 150 proc. PKB w perspektywie długoterminowej. Średni realny wzrost w ramach reguły wydatkowej wyniósłby również średnio około 1,3 porc. rocznie, co jest zbliżone do produktu potencjalnego kraju.