Parlament Europejski: Akt o sztucznej inteligencji. UE ma być liderem AI
Agencja Informacyjna: Parlament Europejski zatwierdził Akt o sztucznej inteligencji, zapewniający bezpieczeństwo i ochronę praw podstawowych przy wspieraniu innowacji. Unia Europejska chce być liderem AI. Tylko czy to jest możliwe?
Spis treści
Akt o Sztucznej Inteligencji: bezpieczeństwo i wsparcie dla Innowacji
Technologia ewoluuje w zawrotnym tempie a w pogoni za tą ewolucją Parlament Europejski postawił istotny krok w przód, zatwierdzając akt o sztucznej inteligencji (SI). Celem tego historycznego kroku jest zagwarantowanie bezpieczeństwa oraz przestrzeganie praw podstawowych, przy równoczesnym tworzeniu przestrzeni dla innowacji. W grudniu 2023 roku, po intensywnych negocjacjach z państwami członkowskimi, Parlament uchwalił rozporządzenie, które otrzymało szerokie poparcie – 523 głosy „za”, przy 46 głosach „przeciw” i 49 wstrzymujących się od głosu.
Akt o Sztucznej Inteligencji: czy był potrzebny
Nowe prawo ma na celu ochronę demokracji, praworządności, środowiska naturalnego oraz fundamentalnych praw człowieka przed potencjalnymi zagrożeniami ze strony systemów sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka. Jest to krok ku budowaniu pozycji Europy jako lidera w dziedzinie AI, definiujący obowiązki związane z wykorzystaniem SI w zależności od potencjalnego ryzyka i wpływu, jaki może ona mieć na społeczeństwo.
Regulacje prawna w obszarze sztucznej inteligencji była oczekiwana przez branżę informatyczną. – Zanim przyszła generatywna sztuczna inteligencja, były już rekomendacje dużych organizacji światowych i Unii Europejskiej, azjatyckich i amerykańskich, żeby unormować AI – mówił w rozmowie dla oESG.pl Paweł Jakubik, członek zarządu Microsoft Polska. – W Davos jest cały strumień wokół sztucznej inteligencji od 2012 roku, ale teraz to musimy szybko przebudować pod GPT, bo GPT tak namieszał w prędkości wdrażania, że tamte regulacje już są mało aktualne – stwierdził Paweł Jakubik. >> Przeczytaj cały wywiad z Pawłem Jakubikiem <<
O konieczności dostosowania prawa mówił w wywiadzie dla Fundacja XBW Ignacego Krasickiego prof. Piotr Skarżyński z Centrum Słuchu i Mowy w Kajetanach: – Jest bardzo wiele różnych narzędzi sztucznej inteligencji w medycynie, które na różnych etapach są już dopasowane, dostosowane i współpracują. Tutaj jest kwestia także zmian w prawie, które pozwolą na w miarę sprawne wdrażanie tych rozwiązań do systemu ochrony zdrowia. Także certyfikacji tego, aby to działało w systemie medycznym – stwierdza prof. Piotr Skarżyński. >> Przeczytaj cały wywiad z prof. Piotrem Skarżyńskim <<
Akt o Sztucznej Inteligencji: Zakaz niebezpiecznych zastosowań SI
Rozporządzenie wprowadza zakaz wykorzystywania sztucznej inteligencji w sposób, który może naruszać prawa obywateli. Wśród zakazanych zastosowań znalazły się systemy kategoryzacji biometrycznej, używające wrażliwych danych biometrycznych, nieukierunkowane gromadzenie obrazów twarzy z Internetu, rozpoznawanie emocji w miejscach pracy i instytucjach edukacyjnych, oraz systemy przewidujące przestępczość na podstawie profilowania.
Czy sztuczna inteligencja niesie ze sobą rzeczywiście poważne zagrożenie? – Najczęściej myślimy o jakiejś zagładzie, którą przyniosą nam terminatory czy czy czy sztuczna inteligencja, która zdobędzie władzę nad światem – mówił Maciej Chojnowski, dyrektor Centrum Etyki Technologii Instytutu Humanites, Członek grupy roboczej ds. AI w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów podczas III Kongresu ESG „Liderzy Zrównoważonego Rozwoju – Europa” . – Mamy tego typu skojarzenia, które zwykle wywoływane są przez filmy science fiction. (…)
Natomiast ludzie, na co dzień zajmujący się etyką sztucznej inteligencji, są zdecydowanie bardziej przyziemnymi w swoich diagnozach. Myślę, że tutaj nie ma miejsca na właśnie jakąś inwazję maszyn czy na to, że raptem sztuczna inteligencja zdobędzie jakąś samodzielność i zdominuje ludzi. To są scenariusze znacznie rzadziej, podzielane przez większość etyków. Natomiast diagnozowane są problemy społeczne, polityczne typu, na przykład dezinformacja, do której sztuczna inteligencja może się przyczynić. I to też, kiedy mówię, “może się przyczynić” nie chodzi o to, że ona sama będzie dezinformować, tylko może zostać po prostu wykorzystana przez człowieka – mówi Marek Chojnowski dyrektor CET >> Przeczytaj cały wywiad z Markiem Chojnowskim <<
Akt o Sztucznej Inteligencji przewiduje wyjątki dla organów ścigania
Chociaż organom ścigania generalnie zabrania się korzystania z systemów identyfikacji biometrycznej, ustawodawca przewidział wąsko zdefiniowane wyjątki. Te obejmują sytuacje wymagające szybkiej interwencji, takie jak poszukiwanie zaginionych osób czy zapobieganie atakom terrorystycznym, pod warunkiem uzyskania specjalnego zezwolenia.
Obowiązki dla Systemów Wysokiego Ryzyka
Akt o sztucznej inteligencji szczegółowo określa obowiązki dla systemów SI klasyfikowanych jako wysokiego ryzyka. Obszary, w których wykorzystywane są te systemy, obejmują infrastrukturę krytyczną, edukację, zatrudnienie, a także kluczowe usługi publiczne i prywatne. Systemy te muszą być przejrzyste, dokładne i podlegać nadzorowi człowieka.
Wszystkie systemy SI oraz modele na nich oparte muszą spełniać wysokie standardy przejrzystości i zgodności z unijnym prawem autorskim. Dodatkowo, modele SI stwarzające ryzyko systemowe będą musiały podlegać dodatkowym regulacjom, w tym ocenie ryzyka i zgłaszaniu incydentów.
– To jest problem chociażby z transparentnością tego, co się dzieje, szczególnie w tak zwanych czarnych skrzynkach – wyjaśnia Maciej Chojnowski, dyrektor Centrum Etyki Technologii Instytutu Humanites. – Czyli chodzi o systemy uczenia głębokiego, które są nietransparentne, często również dla własnych twórców. W związku z czym mówi się w tym kontekście o narzędziach z obszaru Explainable Artificial Intelligence czyli wyjaśnialnej sztucznej inteligencji. Żebyśmy mieli jakiś wgląd w to, jak te systemy działają, dzięki czemu możemy ocenić, czy decyzje czy rekomendacje podejmowane przez taki system są zgodne z naszymi wartościami czy kryteriami, które są dla nas istotne – mówi Marek Chojnowski dyrektor CET >> Przeczytaj cały wywiad z Markiem Chojnowskim <<
Innowacje i Wsparcie dla MŚP
Akt o sztucznej inteligencji przewiduje utworzenie piaskownic regulacyjnych na szczeblu krajowym, ułatwiających MŚP i start-upom rozwijanie i testowanie innowacyjnych systemów SI. To środowisko ma na celu przyspieszenie wprowadzania nowych rozwiązań na rynek, jednocześnie zapewniając ich bezpieczeństwo i zgodność z prawem.
– W dłuższej perspektywie czasowej w znaczący sposób zmieni się sama struktura rynku pracy – uważa Paweł Pliszka ekspert od innowacyjnych rozwiązań i automatyzacji procesów biznesowych, w szczególności z wykorzystaniem narzędzi robotyzacji oraz sztucznej inteligencji. – Złośliwi mawiają, iż już niebawem za pomalowanie ścian w domu trzeba będzie zapłacić tyle co za książkę na początku XV wieku. Wiele zawodów zniknie, a prace niespecjalistyczne wykonają roboty. Z pewnością zyskają jednak osoby z niepełnosprawnościami, które były dotąd dyskryminowane na rynku pracy, a którym upowszechnienie pracy zdalnej otwiera zupełnie nowe perspektywy.
Paradygmat ludzkiej nieomylności i niezastępowalności przegrywa coraz częściej z cyfryzacją. Być może takie przewartościowania są zaskakujące, jednak wszystko wskazuje na to, że taka perspektywa staje się coraz bardziej realna. Rola człowieka nie ulegnie jednak marginalizacji. Wręcz przeciwnie, człowiek, który zauważy w porę konieczność zmian w tym co robi, będzie dokonywał jeszcze większych rzeczy niż miało to miejsce kiedykolwiek wcześniej – uważa Paweł Pliszka. >> Przeczytaj całą opinię Pawła Pliszki „Sztuczna inteligencja dokonuje przewartościowań” <<
Kolejne kroki i wprowadzenie w życie
Przed formalnym wprowadzeniem Akt o sztucznej inteligencji musi zostać zweryfikowany przez prawników lingwistów i formalnie przyjęty przez Radę. Rozporządzenie wejdzie w życie dwadzieścia dni po publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, z różnymi okresami vacatio legis dla poszczególnych przepisów.
Kontekst i odpowiedź na wyzwania przyszłości
Akt o sztucznej inteligencji stanowi odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie społeczeństwa na regulacje, które będą wspierać rozwój technologiczny, jednocześnie chroniąc prawa i bezpieczeństwo obywateli. Odpowiada on na wnioski z Konferencji w sprawie przyszłości Europy, podkreślając potrzebę promowania innowacji cyfrowych, przy zapewnieniu odpowiedzialnego korzystania ze sztucznej inteligencji.
W tym kontekście, akt o sztucznej inteligencji nie tylko wprowadza niezbędne regulacje, ale również otwiera drzwi dla dalszych innowacji, czyniąc Europę liderem w etycznym i zrównoważonym rozwoju technologii sztucznej inteligencji. Tylko czy to zapewni Europie pozycję rynkową i naukową wobec widocznej przewagi USA i Chin na tym polu?
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Zapraszamy do lektury innych publikacji. Agencja Informacyjna.
AI, Gospodarka /AIN/ 13.03.2024.