27 grudnia 1918 roku wybuchło w Poznaniu Powstanie Wielkopolskie. Jego celem był powrót Wielkopolski do odradzającej się Rzeczpospolitej, po 123 latach zaborów. Powstanie Wielkopolskie trwało do 16 lutego 1919 roku. To jedno z nielicznych powstań, w polskiej historii, które zakończyło się sukcesem. 27 grudnia 2021 roku w Polsce po raz pierwszy obchodzony będzie Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.
Wielkopolska pod nazwą Prowincji Poznańskiej przez dziesięciolecia była poddawana silnej germanizacji i kolonizacji jako część Rzeszy Niemieckiej. Po I wojnie światowej (trwającej od 28 lipca 1914 roku do 11 listopada 1918 roku) Józef Piłsudski został uwolniony z aresztu w Magdeburgu. Odradzając państwo polskie skłócił bolszewików w Rosji z rewolucjonistami w Niemczech. Jednak nawet niemieccy socjaldemokraci nie akceptowali przyłączenia Wielkopolski do Polski.
Polacy w Wielkopolsce zaczęli gromadzić broń. 12 listopada 1918 roku Centralny Komitet Obywatelski (CKO), stojący na czele komitetów obywatelskich, wyłonił tymczasowy Komisariat z udziałem między innymi Wojciecha Korfantego. 20 listopada 1918 roku w przemówieniu premiera polskiego rządu Jędrzeja Moraczewskiego padły słowa o konieczności przyłączenia Wielkopolski do macierzy. Powstawała sieć polskich oddziałów, które miały potem wziąć udział w walkach. Niemcy przygotowali się do kontrofensywy, a rząd w Warszawie 15 grudnia 1918 zerwał stosunki dyplomatyczne z Berlinem i podjął decyzję o wyborze posłów z zaboru pruskiego.
26 listopada 1918 roku do Poznania, w drodze ze Stanów Zjednoczonych do Warszawy, przybył Ignacy Jan Paderewski herbu Jelita – polski patriota, pianista, kompozytor, działacz niepodległościowy, mąż stanu i polityk. Na jego cześć przystrojono domy, a tłumy wyległy na ulice. Ignacy Jan Paderewski 27 grudnia 1918 roku wygłosił przed hotelem Bazar, który był głównym ośrodkiem polskości w Poznaniu, przemówienie do rodaków. Polacy w narodowościowym zrywie rozpoczęli powstanie, zwane Powstaniem Wielkopolskim.
W odpowiedzi na zryw Polaków niemieccy mieszkańcy Poznania zorganizowali własne demonstracje. Wówczas doszło do zamieszek i padły pierwsze strzały. Dwa dni później prawie cały Poznań był już w rękach Polaków. Polska Organizacja Wojskowa Zaboru Pruskiego zdecydowała się na walkę, zdobyto Prezydium Policji. Walki rozgorzały w całej Wielkopolsce.
Kiedy w połowie stycznia 1919 roku Niemcy zgromadzili większe siły i przygotowywali się do wznowienia ofensywy. Marszałek Ferdynand Foch swoją zdecydowaną postawą wymógł na Niemcach zawieszenie broni. 8 stycznia 1919 r. wodzem naczelnym powstania został generał Józef Dowbór-Muśnicki. 16 lutego 1919 roku w Trewirze został podpisany układ z Niemcami, który objął również front wielkopolski. Armia Wielkopolska została uznana za wojsko sprzymierzone. Walki przerwano 16 lutego 1919. Linia frontu stała się niebawem, z niewielkimi zmianami, przyszłą granicą wolnej Rzeczpospolitej Polskiej. 28 czerwca 1919 roku traktat wersalski potwierdził ostatecznie przynależność Wielkopolski do Polski.
Doktor habilitowany Zbigniew Pilarczyk – historyk specjalizujący się w dziedzinie historii wojskowości, stwierdził. że Powstanie Wielkopolskie, podobnie jak i inne wydarzenia historyczne, nie oparło się obrastaniu mitami. Wynika to między innymi z małej liczby źródeł i dokumentów opisujących powstańczy zryw. „Najbardziej podatne na kreowanie mitów są pierwsze godziny powstania, szczególnie to co działo się 27 i 28 grudnia 2018 r. w Poznaniu. Tu mamy bardzo mało źródeł. Zebrano też bardzo dużo relacji nieprawdziwych uczestników walk. Klasycznym mitem powstania jest atak na prezydium policji 27 grudnia. Policzono, że gdyby tam walczyli wszyscy deklarujący udział – powstańców trzeba by było ściągać spoza miasta.” Zaznaczył Zbigniew Pilarczyk.
Powstanie Wielkopolskie jest niewątpliwie jednym z niewielu zwycięskich polskich zrywów wolnościowych, dlatego też Andrzej Duda – Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej podpisał w Poznaniu ustawę, ustanawiającą nowe święto państwowe – Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Prezydent uczynił to dokładnie 23 listopada 2021 roku w poznańskim, historycznym Hotelu Bazar, w którym gościł Ignacy Jan Paderewski, a którego przyjazd i przemówienie były iskrą, doprowadzającą do wybuchu walk 27 grudnia 1918 roku.
Jadwiga Emilewicz: Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego
„To akt sprawiedliwości wobec tego niesłychanie ważnego czynu zbrojnego; cieszę się, że to święto na trwałe wpisze się do oficjalnego kalendarza Rzeczypospolitej.” Podkreślił Andrzej Duda – Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej. – „Z całego serca dziękuję, że i posłowie, i senatorowie sprawnie przeprowadzili ten proces legislacyjny, a ustawa mogła przybyć do mnie, do Pałacu Prezydenckiego, w celu dopełnienia tych dwóch ostatnich aktów, jakimi są podpisanie ustawy dzisiaj w Państwa obecności tu, w Poznaniu, i przekazanie jej do publikacji. Ukaże się w publikacji – zapewniam – wystarczająco szybko, albowiem w najbliższym czasie, by już w tym roku, 2021, dzień 27 grudnia był Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego, dniem święta narodowego. Ale nie dniem wolnym od pracy, albowiem o to Wielkopolska nie wnosiła, co podkreślam z całą mocą.” – Dodał Andrzej Duda – Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej.
Agencja Informacyjna, Kultura /SYL/ 6.12.2021