Planowanie i raportowanie ESG – czyli zrównoważony rozwój

 Od 2024 roku wszystkie duże spółki i duże grupy kapitałowe oraz spółki giełdowe (z wyłączeniem mikro) zostaną objęte obowiązkiem raportowania działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Prace nad dyrektywą CSRD (ang. Corporate Sustainability Reporting Directive), czyli dyrektywą w sprawie raportowania przez przedsiębiorstwa zagadnień dotyczących zrównoważonego rozwoju, jeszcze trwają. Jednak już trzeba przygotować polską gospodarkę do przejścia na jednolite europejskie standardy raportowania w tym zakresie. Wspierając przedsiębiorców tym zakresie, Instytut ESG preprowadził debatę pt. „ESG – czyli jak planować i raportować zrównoważony rozwój”. Spotkanie odbyło się w ramach Forum Rozwoju, organizowanego przez Forum Polskiej Gospodarki.

Debata pt. „ESG – czyli jak planować i raportować zrównoważony rozwój” odbyła się w Centrum Prasowym Polskiej Agencji Prasowej w Warszawie. W wydarzeniu uczestniczyli Maria Ibisz – senior manager w zespole ds. zrównoważonego rozwoju w Deloitte Central Europe; Agnieszka Skorupińska – adwokat, partner i lider zespołu prawa ochrony środowiska kancelarii CMS; Piotr Dubno – członek zarządu Motivizer oraz Przemysław Śmiałkowski, doradca Komitetu Krajowego Olimpiad Specjalnych Polska. Debatę poprowadził Damian Kuraś – dyrektor Instytutu ESG i wiceprezesa Fundacji im. XBW Ignacego Krasickiego.

Od 2024 r. duże przedsiębiorstwa (zatrudniające powyżej 250 osób) i duże grupy kapitałowe będą musiały raportować swoje działania, na rzecz zrównoważonego rozwoju za 2023 r. Małe i średnie podmioty dyrektywa CSRD (ang. Corporate Sustainability Reporting Directive) będą jej podporządkowane  od 2026 r. To oznacza, że przedsiębiorstwom zostało mało czasu, aby przygotować się do tego nowego procesu raprtowania.

„Nie mówimy o pakiecie kilku regulacji na poziomie Unii Europejskiej, ani też o horyzoncie czasu w zakresie 2-3 lat, tylko o przyszłości, także na poziomie globalnym. Dokonuje się ujednolicenie standardów raportowania rocznego. To rewolucja w zakresie transparentności.” – Wyjawiła Maria Ibisz – senior manager Deloitte Central Europe. Jak wyjaśniała, jeden proces raportowania będzie oznaczał wykorzystanie przez przedsiębiorców umiejętności strategicznego zarządzania, łączenie różnych wskaźników danych na poziomie zarządów, organizacji i konsumentów. – „Komisja Europejska stawia sobie za cel, aby dokonała się realna transformacja sposobu zarządzania biznesem, tak aby gospodarka unijna była innowacyjna i zielona.” – Tłumaczy Maria Ibisz – senior manager Deloitte Central Europe.

Efektem regulacji związanych z dyrektywą CSRD (ang. Corporate Sustainability Reporting Directive) ma być powstanie biznesu, który będzie bardziej odporny na zmiany klimatu i świadomie zarządzany. Spodziewana jest też zmiana alokacji kapitału, tak żeby banki i instytucje finansowe była zainteresowane wspieraniem inwestycji, które są proekologiczne, o mniejszym ryzyku ekologicznym i które mają wkład w budowanie zrównoważonego rozwoju.

W Polsce około trzech tysięcy przedsiębiorstw dotyczą nowe zasady raportowania.

– „Można się spodziewać, że około, że 10 proc. z nich jest już przygotowuje się lub wdraża procedury związanie z raportowanie ESG. Realne wdrożenie procesów oznacza samo raportowanie oraz strategię w tym zakresie  w okresie od dwóch do pięciu lat.” – Prognozuje Maria Ibisz – senior manager Deloitte Central Europe.

Uczestnicy debaty pt. „ESG – czyli jak planować i raportować zrównoważony rozwój” zgodzili się, że proces, który jest określany jako rewolucja, to nie jest przykry obowiązek czy konieczność poniesienia niepotrzebnych kosztów.

– „Przygotowanie się do raportowania danych ESG to proces, który ma doprowadzić do porównywalności danych, do raportowania, które będzie można kontynuować. Proces ten ma wesprzeć intelektualnie sposób zbierania tych danych, analiz, prezentacji i rozumienia dlaczego?” – Wyjaśnia Piotr Dubno – członek zarządu Motivizer.

Piotr Dubno – członek zarządu Motivizer zwrócił też uwagę, że na końcu tego procesu są inwestorzy, akcjonariusze i inni interesariusze, którzy muszą zrozumieć, co ta zmiana będzie oznaczała.

– „Oni wiedzą już, że to nie tylko koszt, ale też to, że rodzi się wymóg większej oszczędności, świadomości i otwarci na wyzwania, które niosą ze sobą zmiany klimatyczne i co ciekawe zmiany modeli biznesowych.” – Piotr Dubno – członek zarządu Motivizer i dodaje, że osią raportowania jest zawsze pion finansów, w którym najczęściej pracują osoby odpowiedzialne za informacje dla inwestorów.

Ten proces zmian nie może być prowadzony na zasadzie, że przedsiębiorstwa pozbierają swobodnie wybrane, nieporównywalne pomiędzy okresami dane, dołożą kolorowe grafiki i podsumują to optymistycznym komentarzem.

– „Ta zmiana jest na stałe, więc musi być kompatybilna z innymi częściami raportowania uważanymi za bardziej tradycyjne.” – Wskazuje Piotr Dubno – członek zarządu Motivizer i za przykład podaje zmiany w przepisach o rachunkowości, polegające na ujednoliceniu, porównywalności i sposobie prezentacji.

Zmiany, które czekają polskich przedsiębiorców, to światowy trend od którego nie ma odwrotu. Przemawia za tym zachowanie światowych funduszy inwestycyjnych. Przedsiębiorstwa, w których fundusze te mają istotne udziały, muszą przygotować tzw. strategiczne spojrzenie, czyli to, co dla konkretnego biznesu oznaczają np. zmiany klimatu i jak to będzie się raportować z punktu widzenia efektywności i procesu alokacji kapitału.

– „Wzrost wartości aktywów zarządzanych przez te fundusze, który się dokonał w ostatnich pięciu latach wyniósł prawie 550 proc., z 16 do 87 trylionów dolarów. W skali światowej gospodarki oznacza to, że to nie są zmiany wyspowe, tylko trend.” – Przekonuje Piotr Dubno – członek zarządu Motivizer.

Piotr Dubno – członek zarządu Motivizer wskazuje, że liczby są po to, aby opowiedzieć historie, ale ta historia musi być spójna z całą resztą tego, co mówi się rynkowi, gdy wyjaśnia się w jaki sposób przedsiębiorstwo będzie konkurencyjne, w jaki sposób będzie lepsze czy w jaki sposób będzie zarabiać.

– I właśnie to jak głęboko zmiany klimatyczne będą związane z strategią podmiotu musi być spójne ze wszystkimi innymi informacjami przekazywanymi rynkowi.”  – Konkluduje Piotr Dubno – członek zarządu Motivizer.

Unia Europejska mocno wspiera zrównoważone i odpowiedzialne działania przedsiębiorców. Pod koniec lutego 2022 r. Komisja Europejska przygotowała wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w obszarze zrównoważonego rozwoju (Directive on corporate sustainability due diligence). Zdaniem ekspertów to dopiero pierwsze etapy w zakresie „zielonej transformacji” i co za tym idzie pierwsze zestawy obowiązków dla przedsiębiorców.

„To bez wątpienia rewolucja, ale ten proces jest stopniowy.” – Uważa Agnieszka Skorupińska – adwokat, partner i lider zespołu prawa ochrony środowiska kancelarii CMS. – „Pojawią się jednak nowe przepisy, które doregulowują strefę o której mówimy, ale będą też kolejne, ostrzejsze wymogi. Nasze raporty będą audytowane, a sam audyt będzie wzmacniany, czyli wymagania będą coraz większe.” – Zapowiada Agnieszka Skorupińska – adwokat, partner i lider zespołu prawa ochrony środowiska kancelarii CMS.

Agnieszka Skorupińska – adwokat, partner i lider zespołu prawa ochrony środowiska kancelarii CMS, odniosła się też do samej dyrektywy, która w jej przekonaniu ma doprowadzić do tego, że biznes będzie mógł sam się kontrolować, m.in. w zakresie wprowadzanych polityk czy kodeksów. Dyrektywa ma też za cel wprowadzania działań, które będą zmniejszały negatywny wpływ na środowisko. Jak tłumaczyła, biznes do tej pory miał do spełnienia proste wymogi środowiskowe i raportowe, które polegały na deklaracjach.

– W ciągu kilku lat przenieśliśmy się ze sfery, w której te działania było dobrowolne, do sfery, w której są one wiążące prawnie.” – Uważa Agnieszka Skorupińska – adwokat, partner i lider zespołu prawa ochrony środowiska kancelarii CMS.

Co ważne, zmiany środowiskowe i te związane z prawami człowieka, będą dotyczyć nie tylko przedsiębiorstw, które zostaną objęte obowiązkiem raportowania, ale też wszystkich z ich łańcucha dostaw.

„Działanie według zasad ESG oznacza też m.in. oparcie działalności przedsiębiorstwa na wspólnych wartościach.” – Twierdzi Przemysław Śmiałkowski – doradca Komitetu Krajowego Olimpiad Specjalnych Polska. – „To coraz ważniejsze dla samych pracodawców: pracownicy są efektywniejsi, gdy widzą, że ich praca ma sens, przyczynia się do poprawy bliższego i dalszego otoczenia. Przedsiębiorstwa skuteczniej działają, gdy oparte są na jasnych przesłaniach, z którymi wszyscy interesariusze mogą się identyfikować. Szczególnie młodsze pokolenia pracowników – z tak zwanych pokoleń „millenialsów” i „Z”. – są wrażliwi na spójną z wartościami, wrażliwą społecznie działalność organizacji. W tym wspomóc mogą przedsiębiorstwa Olimpiady Specjalne Polska.” – Uważa Przemysław Śmiałkowski – doradca Komitetu Krajowego Olimpiad Specjalnych Polska.

Jednym z ważniejszych pytań, które padło podczas debaty, było: jak powinien wyglądać dobry raport ESG? – „Odpowiedź brzmi, że taki, który adresuje różne potrzeby i różnych odbiorców.” – Uważa Maria Ibisz – senior manager Deloitte Central Europe. – „Raport z jednej strony musi zawierać konkretne wskaźniki liczbowe, być dokładny, kompletny i adresować potrzeby inwestorów. Z drugiej strony raport musi też pokazać w jaki sposób przedsiębiorstwo tworzy wartość, jaka jest kultura organizacji, jakie praktyki i działania są podejmowane. Jak dodaje, raporty muszą przede wszystkim pokazywać prawdziwe oblicze organizacji, i nie warto pudrować w nich rzeczywistości.” – Twierdzi Maria Ibisz – senior manager Deloitte Central Europe.

Eksperci, uczestniczący w debacie „ESG – czyli jak planować i raportować zrównoważony rozwój”, zgodzili się też, że dzięki raportowaniu i taksonomii, rozumianej jako zespół przepisów na poziomie europejskim, inwestorom łatwiej będzie podejmować decyzje finansowe, określać ryzyko i warunki.

W dyskusji pojawiły się też wymierne argumenty, że raportowanie jest potrzebne, i że każde poważne przedsiębiorstwo musi realizować ten proces.

– „Jeśli oprzemy się o wyniki badań wśród przedsiębiorstw, które raportują w sposób zintegrowany, to 85 proc. z nich wskazuje, że dzięki raportowaniu ulepszono procesy decyzyjne i strategiczne planowanie na przyszłość.” – Uważa Maria Ibisz – senior manager Deloitte Central Europe. Jej zdaniem zgodność aktywności organizacji z ESG to warunek przetrwania. – „To jedyna droga dla biznesów, które chcą się rozwijać i rosnąć w siłę”. – Jest przekonana Agnieszka Skorupińska – adwokat, partner i lider zespołu prawa ochrony środowiska kancelarii CMS. – „Olimpiady specjalne od kilku lat prowadzą akcje „Grajmy razem”, wspólnie musimy budować świat wartości, wokół których mogą się gromadzić przedsiębiorstwa, organizacje społeczne i wszyscy ludzie. Razem dążyć do celu, jakim jest po prostu lepszy świat. – Uważa Przemysław Śmiałkowski – doradca Komitetu Krajowego Olimpiad Specjalnych Polska.

„Nie mamy żadnej alternatywy.” – Skonstatował, efekt debaty „ESG – czyli jak planować i raportować zrównoważony rozwój”, Damian Kuraś – Dyrektor Instytutu ESG. Dotychczas przedsiębiorstwa musiały dbać o zysk, wyniki finansowe czy zdobywanie nowych rynków, teraz, podobnie jak instytucje rządowe, samorządowe czy organizacje międzynarodowe, muszą włączyć się w tą transformacje, czy tego chcą czy nie. – „Tu wszyscy będą wygrani, mogą zyskać przedsiębiorstwa, środowisko i społeczeństwo. Dlatego warto jak najszybciej przejść na zielona stronę mocy.” – Uważa Damian Kuraś – Dyrektor Instytutu ESG.

Debata Instytutu ESG pt. „ESG – czyli jak planować i raportować zrównoważony rozwój” stanowiła część Forum Rozwoju – wydarzenia, organizowanego przez redakcję „Forum Polskiej Gospodarki”. Forum Rozwoju należy do cyklu debat, dotyczących najważniejszych kwestii związanych z polską gospodarką. Patronat honorowy nad całym cyklem debat objął Jacek Sasin, wicepremier i minister aktywów państwowych. Patronami wydarzenia byli: Ministerstwo Aktywów Państwowych, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Narodowy Bank Polski, Giełda Papierów Wartościowych.

Partnerem merytorycznym Forum Rozwoju jest Instytut ESG – zespół doradczo-analityczny działający w ramach Fundacji im. XBW Ignacego Krasickiego, organizator I Kongresu ESG – Liderzy zrównoważonego rozwoju na rzecz ekosystemu ESG.

Agencja Informacyjna, Gospodarka /ART/ 24.03.2022