Agencja Informacyjna: Prawdziwa historia Bożego Narodzenia. Jak powstały tradycje i obchody święta, które znamy dzisiaj?
Spis treści
Prawdziwa historia Bożego Narodzenia: początki
Boże Narodzenie jest, zaraz po Wielkanocy, najważniejszym świętem chrześcijańskim w roku. Wprowadzone zostało w celu uczczenia narodzin Jezusa Chrystusa. Pierwsze obchody datowane są na IV wiek w Rzymie. Jaka jest prawdziwa historia Świąt Bożego Narodzenia?
Początkowo obchody narodzin Jezusa Chrystusa odbywały się prawdopodobnie 6 grudnia. Współcześnie znana nam data obchodów Świąt wyznaczona została jako przeciwwaga do pogańskiego święta słońca. Historia Bożego Narodzenia odnotowuje, że pierwszy dzień świąt obchodzony jest w dniu 25 grudnia obchodzony najprawdopodobniej od 356 roku. W tym właśnie czasie na polecenie cesarzowej Heleny z Betlejem wzniesiono bazylikę Narodzenia Pańskiego w miejscu narodzin Jezusa. Postawienie tej budowli zapoczątkowało tradycję budowania bożonarodzeniowej szopki.
Historia Bożego Narodzenia: urodziny Jezusa
Dokładny dzień narodzin Jezusa Chrystusa nie jest wiec znany, tak samo jak i rok jego narodzin. Wymieniany w Nowym Testamencie tzw. rok zerowy prawie na pewno nie jest właściwy. Oszacowano to m.in. na podstawie kilku faktów historycznych. Wielu badaczy za rok urodzenia Jezusa przyjmuje 4 rok p.n.e., bo wiem jest to również data śmierci króla Heroda. Są też badacze według których gwiazda betlejemska to nic innego jak kometa Halleya. Była ona widoczna w 12 roku p.n.e.
Tak jak zmieniła się data obchodów Świąt, zmieniały się również związane z nimi tradycje. W średniowieczu na przykład była to po prostu huczna i wesoła zabawa. Współcześnie znane tradycje radosnych ale i pełnych zadumy świąt zaczęły kształtować się dopiero w XVII wieku. Obecnie Święta to czas spędzany w gronie najbliższych. Czas rozmyślań, spokoju, radości i wspólnego spędzania czasu.
Historia Bożego Narodzenia w Polsce
W Polsce również Boże Narodzenie ma swoją historię. Dawniej nazywano je Godami, Godniami lub Godnymi Świętami. Wszystkie te nazwy pochodziły od starosłowiańskiego słowa god, czyli rok, a dokładniej od zaślubin (godów) starego i nowego roku oraz nocy i dnia, bowiem czas Bożego Narodzenia zbiegał się z zimowym przesileniem. Pierwszy dnia Świąt rozpoczynało poranne nabożeństwo, następnie wszyscy siadali przy suto zastawionym stole. Biesiadnicy spędzali czas na rozmowach, modlitwie i śpiewaniu kolęd. Zgodnie z tradycją nie wolno było podejmować żadnej pracy. Dotyczyło to również sprzątania, rąbania drewna, przynoszenia wody ze studni a nawet gotowania. Co ciekawsze nie wolno było się czesać, przeglądać w lustrze ani zażywać drzemki w ciągu dnia. Nie urządzano też wesel w tym terminie, co dziś jest dość popularne.
Historia Bożego Narodzenia: Święty Franciszek
Historia Bożego Narodzenia byłaby niepełna bez opowieści o tradycyjnej szopkach. Szopki są jednym z najbardziej uroczych i symbolicznych elementów obchodów Świąt Bożego Narodzenia. Ich historia, bogata i różnorodna, rozciąga się na wiele kultur i wieków, a tradycja ta nadal jest żywa i ewoluuje, zachowując swój głęboki religijny i kulturowy wymiar.
Początki szopek sięgają XIII wieku, kiedy to św. Franciszek z Asyżu zorganizował pierwszą żywą szopkę w celu przybliżenia historii narodzin Jezusa mieszkańcom Greccio. Od tego czasu tradycja ta rozprzestrzeniła się po całej Europie, przybierając różne formy i style.
W Polsce szopki stanowią wyjątkowy element tradycji świątecznej. Szczególnie znane są szopki krakowskie, będące nie tylko wyrazem religijności, ale również prawdziwym dziełem sztuki. Charakterystyczne dla nich jest połączenie sceny narodzenia Chrystusa z elementami architektonicznymi nawiązującymi do znanych budowli Krakowa. Te kolorowe, często bogato zdobione konstrukcje, są wynikiem wielogodzinnej pracy rzemieślników i artystów.
Szopka przypomina o rodzinie
W innych regionach Polski także spotkać można różnorodne formy szopek. Często są one prostsze, wykonane z drewna czy papieru, ale zawsze stanowią centralny punkt świątecznego dekorowania domu.
Tradycja szopek ma również głęboki wymiar duchowy. Przedstawiają one scenę narodzin Jezusa, co ma przypominać o skromnych początkach Chrystusa i o uniwersalnym przesłaniu pokoju i miłości, które z tego wydarzenia płynie. Rodzina gromadząca się wokół szopki ma okazję do wspólnego przeżywania tych wartości, co wzmacnia więzi i poczucie wspólnoty.
Szopki Bożonarodzeniowe są również często wykorzystywane w edukacji religijnej dzieci. Przez zabawę i tworzenie własnych małych szopek, najmłodsi mogą lepiej zrozumieć i poczuć atmosferę Świąt oraz ich głębokie znaczenie.
Współczesne szopki często łączą tradycję z nowoczesnością, używając różnorodnych materiałów i technik. Od tradycyjnych drewnianych rzeźb, przez papierowe modele, aż po nowoczesne instalacje świetlne – każda szopka jest wyrazem indywidualnej kreatywności i szacunku dla tradycji.
Historia Bożego Narodzenia: Święty Szczepan
Drugi dzień Świąt, poświęcony męczeństwu św. Szczepana, również miał swoje tradycje. Głównym zwyczajem było obsypywanie się ziarnem podczas składania życzeń. Tego dnia również nie podejmowano się żadnych prac, jednak w dobrym tonie było składanie wielu wizyt rodzinie i sąsiadom.
Święty Szczepan, uznawany za pierwszego męczennika chrześcijaństwa, pozostaje postacią niezwykle ważną w historii Kościoła. Jego życie i śmierć stanowią przykład niezachwianej wiary i odwagi w obliczu przeciwności.
Szczepan, wybrany jako jeden z pierwszych diakonów, był znany ze swojej głębokiej wiary i zdolności do czynienia cudów. Jego działalność przyciągała wielu, ale jednocześnie wzbudzała sprzeciw i gniew u niektórych członków społeczności żydowskiej w Jerozolimie.
Osądzony za bluźnierstwo przez Sanhedryn, Szczepan stanął przed sądem, gdzie wygłosił mowę, która stała się jednym z najważniejszych przemówień w historii chrześcijaństwa. W swoim wystąpieniu przedstawił historię Izraela jako ciągłą opowieść o oporze i odrzuceniu Bożych posłańców, co miało swój kulminacyjny punkt w śmierci Jezusa Chrystusa.
Męczeństwo św. Szczepana: Pierwszy krok na drodze wiary
Jego mowa, pełna pasji i głębokiej wiary, nie przyniosła jednak zmiany serc słuchaczy. Wręcz przeciwnie, wywołała jeszcze większą złość, co doprowadziło do jego ukamienowania. Śmierć Szczepana, brutalna i niesprawiedliwa, stała się jednak kamieniem milowym dla rosnącej wspólnoty chrześcijańskiej, symbolizując siłę i poświęcenie w obliczu prześladowań.
Warto zauważyć, że wśród świadków tego wydarzenia był młody Saul z Tarsu, który później jako Paweł Apostoł, miał odegrać kluczową rolę w rozprzestrzenianiu chrześcijaństwa.
Męczeństwo św. Szczepana przypomina nam o cenie, jaką niekiedy trzeba zapłacić za wierność swoim przekonaniom. Jego postać jest przypomnieniem o tym, że prawdziwa wiara wymaga odwagi i gotowości do poświęceń, nawet tych najwyższych.
Do początków XX wieku uznawano jeszcze jedna tradycję. Drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia był początkiem dwunastu szczodrych dni. Był to trwający do Trzech Króli okres, w którym biesiadowano i unikano pracy.
Agencja Informacyjna, kultura /now/ akt. 18.12.2023 r.
Ilustracje: DALL-E