Janusz Korczak był lekarzem, pedagogiem, pisarzem, publicystą i działaczem społecznym. Zajmował się teorią i praktyką wychowania, prawami dzieci jako ludzi. Był badaczem dziecięcego świata i twórcą systemu pracy z najmłodszymi, opartego na partnerstwie i pobudzaniu samowychowania. Autor wielu powieści o dzieciach i dla dzieci.
Janusz Korczak urodził się jako Henryk Goldszmit 22 lipca 1878 roku w Warszawie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Był synem adwokata Józefa Goldszmita oraz Cecylii z domu Gębickiej. Przyszły pisarz został wychowany w polskiej kulturze, w duchu pozytywistycznych haseł pracy społecznej i jako Żyd-Polak poczuwał się do podwójnej identyfikacji narodowej. Działalność literacką rozpoczął udziałem w konkursie na sztukę teatralną, ogłoszonym przez Ignacego Jana Paderewskiego na łamach czasopisma „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”. To tam po raz pierwszy użył pseudonimu Janusz Korczak i od tej pory publikował pod tym właśnie nazwiskiem.
W roku 1898 Janusz Korczak zdał maturę i rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Cesarskiego Uniwersytetu w Warszawie. Dyplom lekarza otrzymał 23 marca 1905 roku, a niespełna dwa miesiące później został powołany do armii rosyjskiej, gdzie w czasie wojny rosyjsko-japońskiej służył jako sanitariusz w Harbinie i pociągach sanitarnych. Do Warszawy powrócił pod koniec 1906 roku i rozpoczął pracę jako pediatra w Szpitalu dla Dzieci im. Bersohnów i Baumanów. Prowadził również praktykę prywatną i napisał powieść „Dziecko salonu”, dzięki której stał się znanym i poszukiwanym pediatrą. Korczak sporo też podróżował po Europie podnosząc swoje kwalifikacje.
Międzynarodowy Dzień Telefonów Zaufania dla Dzieci i Młodzieży
Janusz Korczak w roku 1908 został członkiem powołanego rok wcześniej Towarzystwa „Pomoc dla sierot”. Obejmowało ono opieką dzieci osierocone oraz te z najbiedniejszych rodzin wyznania mojżeszowego. Po wybuchu I wojny światowej ponownie powołano go do armii rosyjskiej, gdzie służył jako młodszy ordynator szpitala 4 Dywizji Piechoty. Do Warszawy powrócił w roku 1918, a rok później powołano go do rezerwy Wojska Polskiego, a ze służby zwolniono w 1938 roku.
W 1926 roku Janusz Korczak zainicjował „Mały Przegląd”, pierwsze pismo redagowane w większości przez dzieci. Wcześniej współpracował z tygodnikiem „Czytelnia dla wszystkich”, „Głos”, „Przegląd społeczny” i „Echa Kieleckie”. Współpracował z Polskim Radiem. Napisał wiele powieści dla dzieci, m.in.: „Mośki, Joski i Srule”, „Józki, Jaśki i Franki”, „Sława”, „Król Maciuś Pierwszy”, „Król Maciuś na wyspie bezludnej”, „Bankructwo małego Dżeka”, „Prawidła życia”, „Kajtuś czarodziej”, „Uparty chłopiec. Życie Ludwika Pasteura”, „Ludzie są dobrzy” i „Trzy wyprawy Herszka”. Janusz Korczak był też autorem wielu publikacji pedagogicznych o wychowywaniu dzieci. W ostatnich miesiącach życia prowadził też pamiętnik, który stał się jego ostatnim dziełem literackim.
W czasie II wojny światowej Janusz Korczak prowadził szeroką działalność na rzecz społeczności żydowskiej. Pracował przede wszystkim w Domu Sierot, który włączono do warszawskiego getta. W sierpniu 1942 roku podczas tzw. wielkiej akcji likwidacyjnej warszawskiego getta, około 200 wychowanków oraz pracownicy Domu Sierot, w tym Janusz Korczak, zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince. Prawdziwa data śmierci Janusza Korczaka nie jest znana. Pierwotnie postanowieniem Sądu Powiatowego w Lublinie z dnia 30 listopada 1954 roku określono datę śmierci Janusza Korczaka na 9 maja 1946 roku, co miało wpływ na prawa autorskie do jego prac oraz datę ich przejścia do domeny publicznej. 27 marca 2015 Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie orzekł o uznaniu Janusza Korczaka za zmarłego 7 sierpnia 1942roku, a jego dzieła znalazły się w domenie publicznej wcześniej.
Współcześnie jego myśl pedagogiczna Janusza Korczaka jest coraz bardziej znana na świecie, a on sam uznawany jest za prekursora ruchu na rzecz praw dzieci. W setna rocznicę urodzin pisarza UNESCO ogłosiło rok 1978 Rokiem Korczakowskim, co zaowocowało powstaniem Międzynarodowego Komitetu im. Korczaka. Uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 16 września 2011 rok 2012 został ustanowiony Rokiem Janusza Korczaka, a 1 czerwca 2012 XVIII Sesja Sejmu Dzieci i Młodzieży została poświęcona J. Korczakowi. Pisarz otrzymał za życia Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny Krzyż Zasługi i Złoty Wawrzyn Akademicki. Pośmiertnie Janusza Korczaka odznaczono Orderem Orła Białego oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Agencja Informacyjna, Kultura /NOW/ 21.07.2023