Agencja Informacyjna: Małżeństwo jest jedną z kluczowych instytucji dla cywilizacji zachodu. W Kościele Katolickim jest nie tyle uroczystością co przede wszystkim sakramentem, który wymaga odpowiednich przygotowań ze strony narzeczonych. Jednak nie każda para pragnąca wziąć ślub będzie miała do to tego prawo. Ten artykuł omawia najważniejsze przeszkody do zawarcia małżeństwa o których trzeba wiedzieć.
Spis treści
Źródła
Źródłem jest prawo kanoniczne, więc artykuł bazuje przede wszystkim na Kodeksie prawa kanonicznego określany później jako “Kodeks”. Występują jednak także odwołania do Kodeksu Karnego (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553 z późn. zm.) później określany jako “Kodeks karny” oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59, z późn. zm.), określany później jako “Kodeks rodzinny”.
Impotencja
Wielu zapewne widzi w sakramentach kościelnych, sprawy dotyczące jedynie sfery ducha. Zdziwić się więc można gdy kan. 1084 Kodeksu podaje impotencję jako przeszkodę która “czyni małżeństwo nieważnym z samej jego natury”. Z drugiej strony paragraf 3 tego kanonu nie uznaje niepłodności za przeszkodę ani powód nieważności małżeństwa. Jak to rozumieć?
Pociąg seksualny jest naturalnym, wrodzonym elementem życia człowieka. Instytucja małżeństwa jest odpowiedzią na potrzeby seksualne, która jest jednocześnie jest zwrócona w odpowiednim kierunku, zgodnym z nauką Kościoła. Małżeństwo ma charakter monogamiczny i de facto jednym z jego głównych celów jest spłodzenie i wychowanie potomstwa. Treść par. 3 kan. 1084 Kodeksu należy rozumieć jako priorytetyzowanie charakteru nierozerwalności związku małżeńskiego. Na pewno jednak istnieje możliwość by niepłodność była uznana jako powód nieważności małżeństwa w przypadku błędu co do przymiotu o którym będzie niżej.
Brak chrztu
Jest to dość oczywiste by zawrzeć małżeństwo w Kościele Katolickim trzeba być ochrzczonym w Kościele Katolickim. Dotyczy to obydwu małżonków. Czy zatem prawo kanoniczne nie daje żadnej możliwości zawarcia małżeństwa mieszanego? Według Kan. 1124 i 1125 Kodeksu możliwość istnieje jeśli ordynariusz miejsca wyrazi na to zgodę i zostaną spełnione określone warunki. Najważniejszym warunkiem jest przyrzeczenie przez katolickiego nupturienta (inaczej os. dążąca do zawarcia związku małżeńskiego), że dołoży wszelkich starań by ochrzcić i wychować dzieci z małżeństwa w obrządku katolickim.
Pokrewieństwo
Nikt z was nie będzie się zbliżał do ciała swojego krewnego, aby odsłonić jego nagość. Ja jestem Pan! – Kpł 18,6
Prawo kanoniczne stanowczo sprzeciwia się kazirodztwu. Małżeństwo jest nieważne jeśli występuje jakiekolwiek pokrewieństwo w linii prostej lub do czwartego stopnia w linii bocznej. Kwestia dotyczy nawet nienaturalnego pokrewieństwa spowodowanego adopcją w linii prostej i drugiego stopnia linii bocznej.
Podobnie kazirodztwa zabrania prawo polskie. Widać to chociażby po Art. 201. Kodeksu Karnego: Kto dopuszcza się obcowania płciowego w stosunku do wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Wiek
Prawo polskie określa wiek osiągnięcia pełnoletności na 18 rok życia, jednak ślub można wziąć przed osiągnięciem tego wieku. Kan. 1083 Kodeksu podaje 16 lat u mężczyzny oraz 14 lat u kobiety jako próg potrzebny do zawarcia małżeństwa. Jak się jednak to ma do polskiego porządku prawnego? Według Kodeksu rodzinnego ślub można zawrzeć dopiero po ukończeniu 18 lat. Jest jedynie możliwość by kobieta, która ukończyła lat 16, zawarła ważne małżeństwo jednak tylko za zgodą sądu opiekuńczego.
Przypomnienie o wymogu osiągnięcia określonego wieku jest szczególnie ważne przy obecnym trendzie usprawiedliwiania pedofilii. MAP to skrót od Minor-Attracted Person, co tłumacząc na polski dosłownie oznaczałoby osoba zainteresowana małoletnimi. W ostatnim czasie ujawnił się głos w debacie publicznej mniejszości, która określa się jako map-y, i próbuje dołączyć do grona osób LGBT lub osiągnąć podobny status. Należy więc przestrzeć i przypomnieć Art. 200b Kodeksu Karnego: Kto publicznie propaguje lub pochwala zachowania o charakterze pedofilskim, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Błąd co do osoby lub przymiotu
Nieważne jest małżeństwo jeśli któryś z nuptynierów działał podstępem. Błąd c.d. osoby zawsze powoduje nieważność małżeństwa jednak c.d. przymiotu niekoniecznie. Jak podaje Kan. 1098 – Kto zawiera małżeństwo zwiedziony podstępem dokonanym dla uzyskania zgody małżeńskiej, a dotyczącym jakiegoś przymiotu drugiej strony, który ze swej natury może poważnie zakłócić wspólnotę życia małżeńskiego, zawiera je nieważnie. Wykorzystajmy przykład przeszkody z akapitu o impotencji. Osoba która zawarła małżeństwo w celu spłodzenia potomstwa, a została podstępem wprowadzona w błąd co do płodności swojego małżonka ma możliwość powołania się na kan. 1098. Oczywiście trzeba będzie udowodnić iż małżonek wiedział o swojej niepłodności i specjalnie wprowadził w błąd.
Przyzwoitość publiczna
Nie powołał nas Bóg do nieczystości, ale do świętości – Tes 4,7
Wyjątkowo mało znana jest treść Kan. 1093 Kodeksu – Przeszkoda przyzwoitości publicznej powstaje z nieważnego małżeństwa po rozpoczęciu życia wspólnego albo z notoryjnego lub publicznego konkubinatu; przeszkoda ta powoduje nieważność małżeństwa w pierwszym stopniu linii prostej między mężczyzną i krewnymi kobiety i odwrotnie. Przeszkoda ta nazwana przeszkodą przyzwoitości, zdaje się dotyczyć czegoś zapomnianego przez współczesny zachód. Prawdopodobnie wskutek rewolucji seksualnej ubiegłego wieku.
Inne przeszkody
Oto kilka bardziej oczywistych przeszkód które podaje prawo kanoniczne.
Święcenia – choć w wielu kościołach protestanckich pastorzy mają prawo do posiadania rodziny i temat zniesienia celibatu w Kościele Katolickim jest jednym z głośniejszych w debacie publicznej, święcenia stale nie pozwalają na zawarcie związku małżeńskiego.
Bigamia – nie tyle bigamia co brak unieważnienia lub rozwiązania poprzednio zawartego małżeństwa, które mogłoby spowodować bigamię.
Problemy psychiczne – choć nie bezpośrednio, z treści kan. 1095 Kodeksu wynika że choroby psychiczne, niedorozwój psychiczny i inne problemy natury psychicznej mogą być przeszkodą w zawarciu małżeństwa.
Przeszkody do zawarcia małżeństwa jako ochrona
Prawo kanoniczne podaje wiele przeszkód do zawarcia małżeństwa – tu zostały wymienione zaledwie te najważniejsze. Stanowią jednak one istotny element doktryny, która ma na celu ochronę powagi i świętości sakramentu. Regulacje choć mogą wydawać się rygorystyczne czy przestarzałe mają na celu dobro jednostek jak i całości wspólnoty Kościoła. Ich źródłem ma być słowo Boże zawarte w Piśmie Świętym, a celem wypełnianie woli Bożej.
Agencja Informacyjna, AI Life, /MXM/ 29.11.2023
Ilustracja: Midjourney