Najlepsza gęsina na świętego Marcina

Dzień Świętego Marcina – świąteczny dzień obchodów religijnych obchodzony 11 listopada. Święto patrona dzieci, hotelarzy, jeźdźców, kawalerii, kapeluszników, kowali, krawców, młynarzy, tkaczy, podróżników, więźniów, właścicieli winnic, żebraków i żołnierzy. 

Marcin z Tours – patron święta Marcina

Patronem święta jest Marcin z Tours, który urodził się na Węgrzech i tam jest obchodzone jego święto, ale w dniach 8 i 9 listopada. We Republice Francuskiej, gdzie był biskupem oraz w Republice Federalnej Niemiec i Republice Austrii święto marcińskie jest honorowane  11 listopada.

Tego dnia jest też celebrowane w Polsce, najbardziej w Wielkopolsce. W Poznaniu w Dniu św. Marcina, na ulicy Świętego Marcina, odbywa się festyn pod nazwą „Imieniny ulicy”. W swojej obecnej formie jest organizowany od 1993 rok. Wydarzenie nawiązuje do średniowiecznych obchodów tego święta. 11 listopada ulicą przechodzi pochód na czele ze świętym Marcinem, który przed zamkiem z rąk prezydenta miasta odbiera klucze. Tradycyjnie w Dniu św. Marcina w całej Polsce jada się rogale świętomarcińskie oraz gęsinę. Św. Marcina patronem wielu polskich miast: Poznania, Jarocina, Krzeszowic, Bydgoszczy, Jawora, czy Opatowa.

Marcin z Tours żył w IV wieku naszej ery. Urodził się w Sabarii, na terenie rzymskiej prowincji o nazwie Panonia. To teren dzisiejszych Węgier, a dokładniej – miasta Szombathely. Kiedy miał kilka lat jego rodzina przeprowadziła się na tereny dzisiejszej włoskiej Pawii i tam poznał chrześcijan. Przyjął również chrzest, któremu przeciwni byli jego rodzice.

W 338 roku, będąc żołnierzem, został przeniesiony do Galii. Zimą, napotkał półnagiego żebraka i litując się nad nim, podarował mu połowę swojego płaszcza. W nocy miał mu się przyśnić sam Jezus, który mówił do aniołów: „Patrzcie jak mnie Marcin, katechumen, przyodział”. Z tego powodu święty dzisiaj jest przedstawiany na koniu, ucinający mieczem połowę swojej szaty.

Jak Marcin z Tours  został biskupem

W 371 roku zmarł biskup Tours i wierni chcieli, żeby jego następcą został właśnie Marcin. Ten nie chciał przyjąć funkcji. Zdecydowali się na podstęp: jeden z mieszkańców miasta pojechał do mnicha z prośbą o przyjazd do miasta i uzdrowienie chorej żony. Kiedy tylko ten pojawił się w Tours, mieszkańcy siłą przywiedli go do katedry i uprosili go o przyjęcie godności biskupa. Pełnił tę do śmierci w 397 roku.

Św. Marcin w przysłowiach

Postać św. Marcina pojawia się też w wielu przysłowiach: „Na Świętego Marcina najlepsza gęsina”, „Na Świętego Marcina pij wino, wodę pozostaw młynom”, czy „Młoda jak jagoda po świętym Marcinie”. Jest też cała grupa powiedzeń związanych z pogodą: „Gdy Marcinowa gęś po wodzie, Boże Narodzenie po lodzie”, „Gdy wschodni wiatr na Marcina, będzie ostra zima”, „Bywa zawsze o Marcinie u nas ogień już w kominie”, czy „Jaki Marcin taka zima”.

Polska gęsiną stoi 

Z Dniem Świętego Marcina” – czyli na 11 listopada., związane jest staropolskie przysłowie „najlepsza gęsina na świętego Marcina”. Cykl hodowlany gęsi rozpoczyna się wiosną, a kończy późną jesienią. I to właśnie wtedy jest najlepsza. Polska zaliczana jest do grupy wiodących producentów gęsi, pierza i puchu gęsiego w Unii Europejskiej. Krajowe pogłowie gęsi podlega rocznym zmianom i waha się od 900.000 szt. do 1.300.000 szt. 

Polska zaliczana jest do największych producentów gęsi w Unii Europejskiej. Gęsi hodowane w Polsce przeznaczane są przede wszystkim na cele konsumpcyjne. Duże znaczenie gospodarcze mają również gęsi puch i pierze, które znajdują zastosowanie jako wypełniacze o znakomitych właściwościach termicznych. 

Polska Gęsina – wyjątkowe mieso

„Polska gęsina ceniona jest głównie przez zagranicznych konsumentów, a polska gęś owsiana stała się hitem eksportowym. W Polsce dominującą rasą gęsi jest Gęś Biała Kołudzka.” – Wyjaśnia dr inż. Waldemar Humięcki – Dyrektor Generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. – „Gęś Biała Kołudzka stanowi ponad 90 proc. krajowego pogłowia gęsi. Rasa ta odznacza się bardzo dobrymi przyrostami masy ciała, dużą odpornością na choroby oraz małą zawartością tłuszczu i znakomitym smakiem.” – Uważa dr inż. Waldemar Humięcki – Dyrektor Generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia rolnictwa. 

Gęsina, w porównaniu z innymi gatunkami drobiu, charakteryzuje się korzystnymi proporcjami kwasów tłuszczowych, w tym tak istotnych dla zdrowia człowieka jak omega-3 i omega-6. Mięso gęsi zawiera dużo białka, w skład którego wchodzą wszystkie aminokwasy egzogenne, których organizm człowieka nie może syntetyzować samodzielnie. Mięso to jest źródłem witamin – z grupy B, witaminy A i E oraz wielu składników mineralnych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Gęsina – produkt delikatesowy

Krajowy Ośrodek Wparcia Rolnictwa informuje, że gęsina należy do produktów delikatesowych, a eksport z Polski w latach 2012-2022 kształtował się od 14.000 do 21.000 ton (w wadze produktu). Równocześnie w latach 2020-2022 odnotowano dynamiczny wzrost wartości eksportu tego asortymentu, która zwiększyła się z 51.000.000 EUR do 116.000.000 EUR. Od wielu lat głównym kierunkiem eksportu polskiej gęsiny są Republika Federalna Niemiec, gdzie w 2022 r. trafiło 75 proc. wolumenu (10,5 tys. ton). Mięso z gęsi sprzedawano również do Republiki Francuskiej (1.300 ton), na Węgry (267 ton) i do Republiki Austrii (235 ton), a poza Unię Europejską – do Hongkongu (564 tony) i Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii (308 ton).

W celu dalszego rozwoju produkcji drobiu w Polsce, w tym między innymi gęsiny i mięsa kaczego istotne jest umacnianie pozycji naszego kraju na rynkach unijnych oraz poszukiwanie nowych rynków zbytu. W związku z tym 

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa od lat wspierają działania eksporterów gęsiny uczestnicząc targach i organizując i spotkania biznesowe, promując w ten sposób polską żywność, w tym również drób, na rynkach zagranicznych. Celem tych działań jest jak największa dywersyfikacja relacji biznesowych i skierowanie eksportu również na rynki pozaunijne. 

Agencja Informacyjna, Gospodarka, /DEC/ 10.11.2023

Ilustracja: DALL-E