Święty Mikołaj z prezentami

Kto przynosi nam prezenty w 2023 roku – Święty Mikołaj, Gwiazdor czy Dziadek Mróz?

Agencja Informacyjna: Kto naprawdę przynosi prezenty na Boże Narodzenie? Święty Mikołaj, Gwiazdor, Dziadek Mróz a może krasnoludki?

Święty Mikołaj z Miry – ilustracja DALL-E

Kim jest naprawdę Święty Mikołaj?

https://agencja-informacyjna.com/kultura/historia-bozego-narodzenia/

Dzień Świętego Mikołaja obchodzimy 6 grudnia, w rocznicę śmierci Mikołaja z Miry. Potocznie święto to nazywane jest Mikołajkami. do XIX wieku na ziemiach polskich był to dzień wolny od pracy, a od 1969 roku jest to tak zwane wspomnienie dowolne. już od średniowiecza tego dnia. Współcześnie Święty Mikołaj jest postacią baśniową, która przynosi prezenty w Boże Narodzenie i wykorzystywana jest w kulturze masowej.

Święty Mikołaj – historyczny biskup Miry

Współczesny Święty Mikołaj wzorowany jest na Mikołaju z Miry, katolickim i prawosławnym świętym, który żył na przełomie III i IV wieku. Biskup z Miry wsławił się cudami oraz pomocą biednym i potrzebującym. Przez wiele wieków Mikołaj z Miry był najbardziej czczonym świętym w Europie. Nazywany był także Mikołajem z Bari, gdzie obecnie znajduje się jego największe sanktuarium.

Współcześnie w wigilię z 6 grudnia wszystkie grzeczne dzieci znajdują drobne upominki. Zwyczaj ten pochodzi z legendy, według której Mikołaj z Bari ocalił trzy córki pewnego biednego. Człowiek ten chciał sprzedać swoje dzieci, a gdy Mikołaj się o tym dowiedział, nocą przez komin wrzucił trzy sakiewki z pieniędzmi do domu biedaka. Sakiewki wpadły do suszących się przy kominku pończoch i trzewików dziewcząt. Obchodzone 6 grudnia Mikołajki upamiętniają Mikołaja z Miry, który zmarł 6 grudnia 342 roku.

Santa Claus w Kalifornii, USA.

Święty Mikołaj w popkulturze

Współcześnie znany Święty Mikołaj to postać szeroko wykorzystywana w popkulturze. Wizerunek przedstawia starszego mężczyznę z białą brodą i sporym brzuszkiem. Nosi on czerwony strój składający się z:

  • kurtki wykończonej białym futerkiem, zapinanej na wielkie białe guziki i z wywiniętymi rękawami z białymi mankietami
  • spodni z czarnym paskiem z wielką czarną klamrą zapiętą na okrągłym brzuchu, który urósł od ciastek
  • czapki wykończonej białym futerkiem i ogromnym białym pomponem
  • czarnych butów z wysokimi cholewami
  • ogromnego jutowego worka, w którym mieszczą się wszystkie prezenty

Tak wystrojony Mikołaj w Boże Narodzenie saniami zaprzężonymi w renifery – Kometka, Amorka, Tancerza, Pyszałka, Błyskawicznego, Fircyka, Złośnika, Profesorka oraz Rudolfa, rozwozi prezenty. Pomocnikami Mikołaja są elfy, postacie niskiego wzrostu ubrane w zielone garnitury, biało czerwone wysokie skarpety i buty z wywiniętymi czubkami.

Imiona Świętego Mikołaja

W zależności od tego w jakim kraju pojawia się Święty Mikołaj, nosi on różne imiona: we Włoszech nazywany jest Babbo Natale, w Niemczech – Weihnachtsmann lub Heilige Nicolaus, we Francji – Pere Noel, w Hiszpanii – Babbo Natale, w Holandii – Sinter Klaas, w Szwecji – Nisse lub Jul Tomte, w Słowacji – Svaty Mikulas, w Rosji – Died Moroz, w USA Santa Claus, w Luksemburgu – Klees’chen, Saint Nicholas, w Anglii – Father Christmas lub Saint Nicolaus, na Łotwie – Ziemmassvetku vecitis, w Austrii – Saint Nicholas, w Irlandii – Santy, w Belgii – Saint Nicholas, Noel, w Portugalii – Pai Natal, w Chorwacji – Sveti Nickola, w Szwajcarii – Samichlaus, w Czechach – Swiaty Mikulas, w Danii – Julemanden, w Grecji – Aghios Vassilis, a na Litwie – Kaledu Senis.

Gwiazdor z kolędnikami na Kujawach.

Konkurencja Świętego Mikołaja – Gwiazdor, Gwiazdka, Aniołek i… krasnoludki

 Święty Mikołaj znany jest na całym świecie pod różnymi postaciami i nazwami. Nawet w Polsce, w wielu jej zakątkach, kto inny dostarcza prezenty 6 grudnia. W Wielkopolsce, na Kujawach, Pałukach, Kaszubach oraz na Pomorzu Zachodnim prezenty przynosi Gwiazdor.

Na Śląsku Cieszyńskim i w Małopolsce dzieci otrzymują prezenty od Aniołka. Na Górnym Śląsku od Dzieciątka utożsamianego z Jezusem. Na dolnym Śląsku prezenty przynosi Gwiazdka, a na Płaskowyżu Tarnogrodzkim – krasnoludki.

Kim jest Gwiazdor?

Gwiazdor również jest postacią fikcyjną. Postać ta wywodzi się z dawnych grup kolędników, a jego nazwa od noszonej przez nich gwiazdy. Gwiazdor ubrany jest w baranicę i futrzaną czapę.  Twarz ma ukrytą pod maską lub umazaną sadzą. Nosi ze sobą wór z podarkami dla grzecznych, ale i rózgę dla niegrzecznych dzieci. Zna wszystkie dobre i złe uczynki. Odpytuje obdarowywanych z pacierza i kolęd nim zasłużą na prezent lub baty rózgą.

Obecnie postać Gwiazdora upodobniła się do Świętego Mikołaja, a z dawnych atrybutów pozostała mu jedynie rózga do wymierzania kary niegrzecznym dzieciom. Zwyczaj obchodzenia domów przez osoby przebrane za Gwiazdora nadal jest dość popularny. Za drobną opłatą Gwiazdor może przyjść i wręczyć dziecku prezenty, a także wypytać o jego zachowanie oraz znajomość modlitw i kolęd.

Na Płaskowyżu Tarnogrodzkim prezenty pod choinkę dostarczają Krasnoludki.

Święty Mikołaj vs. Dziadek Mróz

Dziadek Mróz. Postać Dziadka Mroza wywodzi się z wschodniosłowiańskiego folkloru. W okresie istnienia Związku Radzieckiego została tam jako świecki odpowiednik Świętego Mikołaja, z którym jest czasem mylony. Dziadek Mróz wręcza prezenty dzieciom na Nowy Rok. Jego wnuczką jest Śnieżynka, która wspiera go w dorocznej działalności.

W okresie stalinowskim  teren działania Dzidka Mroza rozszerzono również na kraje bloku wschodniego, w tym Polskę. W 2005 roku postanowiono, że 18 listopada będą w Rosji obchodzone urodziny Dziadka Mroza, a wszelkie związane z nimi uroczystości mają miejsce w miejscowości Wielki Ustiug, która jest uważana za jego siedzibę. Dziadek Mróz nosi długi do ziemi kożuch w kolorze czerwonym, błękitnym lub srebrnym. W pasie przepasany jest sznurkiem a na głowie ma uszankę. Podpiera się kosturem o nosi walonki. Jest silny i wysoki, ma bardzo długą brodę. Jego sanie ciągnięte są przez trojkę (zaprzęg z trzema końmi), a do domów wchodzi zawsze przez drzwi.

Dziadek Mróz i Śnieżynka w Moskwie.

Niezależnie od tego jakie imię nosi, jaką przybiera postać lub jaki ma strój, niewątpliwie Święty Mikołaj jest dla dzieci na całym świecie najważniejszą postacią Świąt Bożego Narodzenia. Każdy młody człowiek stara się być wtedy grzeczny, by dostać upragniony podarunek. Wiele dzieci pisze listy do Mikołaja, by pomóc mu w doborze właściwego prezentu, który ma się znaleźć pod choinką.

Agencja Informacyjna

Agencja Informacyjna, Kultura /NOW/ 24.12.2023 r.

AI World
Gospodarka
Home
Opinie
Kultura