Andrzej Pityński i jego dzieła

 

Powstał film „Mistrz Andrzej Pityński Ambasador historii Polski” poświęcony jednemu z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy w historii. Obraz zrealizował Czesław Czapliński jeden z najwybitniejszych polskich fotografów i dziennikarzy o światowej renomie.

 

Andrzej Pityński w Stanach Zjednoczonych Ameryki cieszył się sławą znakomitego twórcy rzeźby pomnikowej i należał do elitarnego National Sculpture Society (NSS). Artysta urodził się 15 marca 1947 r. w Ulanowie, zmarł 18 września 2020 w Mount Holly w stanie New Jerseu w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Został uhonorowany m. in.: Orderem Orła Białego i Nagrodą Kustosz Pamięci Narodowej IPN. Artystyczne dokonania Andrzeja Pityńskiego zostały wyróżnione w albumie „Mistrzowie amerykańskiej rzeźby” oraz w leksykonie „Kto jest kim w amerykańskiej rzeźbie”. W 2001 r. znalazł się wśród ośmiu artystów wybranych przez specjalną komisję NSS do zaprezentowania swych prac podczas corocznej prestiżowej wystawy „Sculpture from New Yorker’sStudios”.

 

Andrzej Pityński – jeden z najgenialniejszych rzeźbiarzy

 

 

Andrzej Pityński przez ponad 30 lat pracował i wykładał w Johnson Atelier Technical Institute of Scalpture w Mercerville w stanie New Jersey. Stworzył wiele monumentalnych pomników, które w swym ogromie są sugestywne ale i symboliczne. Poprzez tematykę rzeźb Andrzej Pityński stał się „Ambasadorem historii Polski w Ameryce”. Prawie wszystkie jego dzieła znajdują się w Stanach Zjednoczonych nieliczne w Polsce.

 

W krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych  studiował w latach 1968-1974 na wydziale rzeźby u prof. Mariana Koniecznego i Jerzego Bandury. Jeszcze przed dyplomem zrealizował pierwsze prace: pomnik Ignacego Paderewskiego, płaskorzeźbę królowej Jadwigi i rzeźbę „Kircholm”. Fascynacja koniem trwała dalej. Andrzej Pityński wziął udział w zawodach jeździeckich, występując na koniu w kultowym serialu telewizyjnym „Czarne chmury”. Jego dyplom na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych zatytułowany był „Jeździec i koń – autobiografia” w pracowni prof. Jerzego Bandury, który wspominał po latach swego ucznia: „Andrzej Pityński przyjechał do Krakowa nieśmiałe uśmiechnięty, nie wiem jakim cudem przebrnął przez maszynkę egzaminu wstępnego — nic nie umiał. W jego domowych szkicownikach widziało się napady na dyliżans, podobizny szeryfów itd. Zaczął od zera… Mówił głównie o koniach, a w szkole „brał przeszkody” — ulubione jego powiedzonko”. Andrzej Pityński po latach przyznaje, że najwięcej zawdzięcza swojemu mistrzowi Jerzemu Bandurze ,któremu do dziś brzmią w uszach słowa profesora, cytującego Matejkę: „Sztuki od miłości ojczyzny oderwać nie wolno”, czy też „Rzeźbiarz bez natchnienia, bez pasji twórczej, jest jak samochód wyścigowy bez benzyny”.

 

Fotografie które ciągle zachwycają

W 1974 r. Andrzej Pityński wyjechał do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Rozpoczynał od prac na budowach i jednocześnie chodził na kursy w Arts Students League w Nowym Jorku. Jego zawodowa kariera rozpoczęła się w Sculpture House na Manhattanie, gdzie poznał techniki odlewów w brązie i powiększania pomników. Już w 1975 r. został asystentem A. Ettle’a – nestora amerykańskiej rzeźby. Dzięki jego rekomendacji znalazł się w Johnson Atelier –Technical Institute of Sculpture, a po kilku latach został dyrektorem czterech wydziałów modelowania artystycznego (powiększanie pomników, odlewnictwo, komponowanie brył przestrzennych). Kolejna artystyczna droga Andrzeja Pityńskiego rozpoczęła się od rzeźby Artura Rubinsteina. Dziś wśród zrealizowanych projektów szczególne miejsce zajmują pomniki: Marii Curie-Skłodowskiej (Bayonne), „Sarmata” (Morris Museum), „Partyzanci” (Boston); Jerzego Popiełuszki (Trenton), papieża Jana Pawła II (Manhattan i Ulanów), „Mściciel” (Doylestown, Pensylwania; Amerykańska Częstochowa), „Katyń 1940” (Jersey City), „Pomnik Błękitnej Armii” (Warszawa).

Andrzej Pityński urodził się w 1947 r. w Ulanowie, niewielkim miasteczku położonym w widłach rzek Sanu i Tanwi na podkarpaciu, dawnej stolicy flisactwa. Jego dziadek Andrzej Marcin Pityński (1902-1982) był retmanem, czyli przywódcą transportu, kilku połączonych tratw, gdzie na początku XX wieku, spławiano drewno Sanem i Wisłą, aż do Gdańska. Rodzice Andrzeja Pityńskiego – ojciec Aleksander (1926-1994) i mama Stefania (1925-1997) poznali się podczas okupacji niemieckiej, jako partyzanci Armii Kranowej – Narodowej Organizacji Wojskowej, walczący jeszcze długo po zakończeniu wojny, o wolną Polskę. Jego wuj Michał Krupa „Pułkownik” (1920-1972) — którego młody Andrzej odwiedzał w leśnych kryjówkach — zdradzony i osaczony przez Urząd Bezpieczeństwa, Milicję Obywatelską, Zmechanizowane Oddziały Milicji Obywatelskiej został aresztowany 19 lutego 1959 r. w Kulnie k. Leżajska, jako jeden z ostatnich partyzantów w Polsce po II wojnie światowej. Dziadek Andrzeja Pityńskiego były retman i ułan, wpoił wnukowi miłość do koni, który po latach wspomina: „Mam dwie pasje – rzeźbę i konie. Łącze je ze sobą. Moim ulubionym tematem jest jeździec i koń. Rzeźbiąc, staram się wyrazić ideę ruchu konia i jeźdźca, harmonię scalenia dwóch istot żywych w jedną bryłę. Kto nie przeżył zmagań z naturą, nie przebył setek kilometrów w siodle, karkołomnych upadków, niebezpiecznych sytuacji, w których jeździec i koń pomagają sobie, ufają i wierzą wzajemnie, ten nigdy mnie nie zrozumie…”.

 

Wszystko przez Maryję?

 

Zwiastun filmu „Mistrz Andrzej Pityński Ambasador historii Polski” poświęconego jednemu z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy w historii zrealizowany przez Czesława Czaplińskiego – jednego z najwybitniejszych polskich fotografów i dziennikarzy o światowej renomie można obejrzeć pod linkiem: https://youtu.be/_MF5INyulAo . Premiera filmu odbędzie się we wtorek 9 listopada 2021 roku podczas otwarcia wystawy „Czesław Czapliński. Fotografie w Muzeum Niepodległości, w Pałacu Przebendowskich/Radziwiłłów, przy al. Solidarności 62 w Warszawie.

 

„Miałem zaczyt poznać Andrzeja Pityńskiego, wiele lat temu, z okazji jego wystawy Narodowej Galerii Sztuki „Zachęta” w Warszawie.” – Wspomina Juliusz Erazm Bolek – poeta, laureat Światowego Dnia Poezji ustanowionego przez UNESCO. – „Jego prace są niepowtarzalne, zapadają w pamięć na zawsze. Rzeźby Andrzeja Pityńskiego są oryginalne, pełne krystalicznych emocji. To dzieła wspaniałe i doskonałe. Sam Andrzej Pityński też był Człowiekiem jedynym w swoim rodzaju. Bardzo mi Go brakuje. Bardzo się cieszę, że Czesław Czapliński, który przyjaśnił się z rzeźbiarzem i ma mnóstwo materiałów artysty pstanowił zrealizować film o Nim. To z pewnością przypomni postać Andrzeja Pityńskiego i jego fascynująch dzieł.” – Uważa Juliusz Erazm Bolek – poeta, laureat Światowego Dnia Poezji ustanowionego przez UNESCO.

 

Czesław Czapliński – światowej sławy artysta fotograf, dziennikarz i autor filmów dokumentalnych, urodzony w 1953 roku w Łodzi. Od roku 1979 mieszka w Nowym Jorku w Stanach Zjednoczonych Ameryki i Warszawie w Plsce. Autor 43 albumów i książek oraz wielu filmów dokumentalnych. Miał ponad 300 wystaw fotograficznych, m. in.: w Narodowej Galerii Sztuki „Zachęta” w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowym w Warszawie, Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, a także w Nowym Jorku, Chicago, Nicei, Moskwie, Londynie, Monachium i Brukseli.

 

W przeddzień śmierci św. Jana Pawła II: “Tryptyk poetycki” Juliusza Erazm Bolka

 

W ciągu ponad 40 lat kariery, Czesław Czapliński fotografował najbardziej znane osobistości ze świata biznesu, kultury, polityki, sportu, wśród nich znajdziemy takie postacie, jak: papież Jan Paweł II, Donald J. Trump, Muhammad Ali, Maurice Béjart, Leonard Bernstein, Bernardo Bertolucci, Cindy Crawford, Oscar de la Renta, Catherine Deneuve, Placido Domingo, Umberto Eco, Michael Jackson, Henry Kissinger, Calvin Klein, Jerzy Kosiński, Luciano Pavarotti, Paloma Picasso, Isabella Rossellini czy Andy Warhol. Zdjęcia Czaplińskiego publikowane były na całym świecie, np. w pismach „The New York Times”, „Time”, „Vanity Fair”, „The Washington Post”, „Newsweek”, „Twój Styl”, „Viva”, „Rzeczpospolita”. Prace artysty znajdują się w zbiorach Library of Congress w Waszyngtonie, New York Public Library, Muzeum Narodowym w Warszawie i Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Bibliotece Narodowej w Warszawie i wielu kolekcjach prywatnych na całym świecie.

 

Agencja Informacyjna

 

Agencja InformacyjnaKultura / BEJ / 27.10.2021