Senat przyjął uchwałę ustanawiającą rok 2021 Rokiem Powstań Śląskich. W ten sposób senatorowie złożyli hołd Powstańcom Śląskim za ich patriotyzm, umiłowanie polskości oraz męstwo i hart ducha w trzech zrywach walk, w latach 1919–1921.
Senat postanowił uczcić w 2021 roku zbrojne wystąpienia ludności polskiej przeciw niemieckiemu panowaniu na Górnym Śląsku. Powstania miały na celu przyłączenie tych ziem do państwa polskiego. W 2021 roku mija też sto lat od III Powstania Śląskiego.
Powstania Śląskie (1919-1921) to trzy zrywy ludności polskiej Górnego Śląska, w których życie oddało kilka tysięcy osób.
Do dziś nie wiadomo, ilu powstańców tak naprawdę walczyło. Podaje się liczbę kilkudziesięciu tysięcy. Dziś uczestnicy walk nie mogą już o nich opowiedzieć, ponieważ wszyscy odeszli już na „wieczną wartę”. Dlatego na współczesnych Polakach spoczywa obowiązek pamiętania. Bez względu na ocenę historyczną czy prowadzone spory Powstańcom Śląskim należy się pamięć, szacunek i cześć, tak jak i innym bohaterom polskiej historii.
W uchwale Senatu Rzeczypospolitej Polskiej opisano każde z trzech Powstań Śląskich.
I Powstanie Śląskie trwało trwało od 16 do 24 sierpnia 1919 roku. Wydarzeniem, które poprzedziło wybuch powstania była masakra w kopalni Mysłowice. Powstanie Śląskie wybuchło w związku z aresztowaniem śląskich przywódców Polskiej Organizacji Wojskowej. Powstanie było też skutkiem niezadowoleniem ludności polskiej z represji i terroru ze strony Niemców.
„W wyniku postanowień traktatu wersalskiego o losach Górnego Śląska miał zdecydować plebiscyt. Mimo stworzenia pozornie równych warunków dla stron polskiej i niemieckiej w 1919 r. na spornym terenie wciąż nie było sił rozjemczych, a pełną kontrolę sprawowali tu niemieccy urzędnicy, wspierani przez tzw. Grenzschutz, czyli regularne wojska niemieckie (117 Dywizja Piechoty). Pierwszy ze zrywów, w 1919 r., był odpowiedzią części Górnoślązaków na terror i presję, którą strona niemiecka wywierała na propolsko nastawionych mieszkańców. Był też dowodem zniecierpliwienia przedłużającymi się politycznymi targami oraz manifestacją chęci powtórzenia sukcesu powstania wielkopolskiego.” – Zapisano w uchwale Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. I Powstanie Śląskie zakończyło się pacyfikacją ludności polskiej przez Niemców oraz zmuszeniem wielu uczestników do opuszczenia Górnego Śląska.
https://youtu.be/3PdWu9yMQI4
W uchwale Senat Rzeczypospolitej Polskiej przypomina też przyczyny wybuchu II Powstania Śląskiego, które trwało od nocy z 19 na 20 sierpnia do 25 sierpnia 1920 roku.
„Na początku roku 1920 na obszarze plebiscytowym pojawiła się Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa, wsparta przez francuskie i włoskie wojska rozjemcze. Z Górnego Śląska usunięto wojska niemieckie, wciąż jednak działała tu policja bezpieczeństwa Sicherheitspolizei (Sipo), formalnie bezstronna, w rzeczywistości sprzyjająca Niemcom. Strona niemiecka nadal wykorzystywała swoją uprzywilejowaną pozycję, by zastraszać propolsko nastawionych Górnoślązaków.” Brzmi fragment uchwały.
II Powstanie Śląskie wymierzone było w niemieckie rządy we władzach administracyjnych prowincji.
Chciano także zapewnić bezpieczeństwo polskojęzycznej. W przeciwieństwie do I Powstania Śląskiego było to zamierzone działanie, a nie spontaniczny zryw. Głównym celem walczących było wyparcie niemieckiej Policji Bezpieczeństwa („Sipo”) z obszaru plebiscytowego. I ten cel ten został zrealizowany.
W uchwale Senatu Rzeczypospolitej Polskiej opisano również historię III Powstania Śląskiego.
„Plebiscyt na Górnym Śląsku odbył się 20 marca 1921 r. Za Polską opowiedziało się 40,3 proc. głosujących, za Niemcami – 59,4 proc. Sprzymierzeni podjęli próbę przełożenia jego wyników na rozstrzygnięcia terytorialne, ale wynikający z docierających do strony polskiej informacji planowany podział był oceniany jako mocno krzywdzący. Wybuchło III Powstanie Śląskie (2/3 maja – 5 lipca 1921 r.), na którego czele jako dyktator stanął najważniejszy wówczas górnośląski polityk Wojciech Korfanty.” Podano w tekście uchwały.
Efektem III Powstania Śląskiego był fakt, iż obszar przyznany Polsce został powiększony do około 1/3 spornego terytorium, włącznie z Katowicami. Uzyskane tereny miały olbrzymią wagę dla gospodarki II Rzeczypospolitej.
Jak podsumowuje uchwała Senatu: „Senat Rzeczypospolitej Polskiej składa hołd Powstańcom Śląskim za ich patriotyzm i umiłowanie polskości oraz męstwo i hart ducha w walkach w latach 1919 – 1920 – 1921, które przyczyniły się do objęcia części Górnego Śląska, po sześciu wiekach podlegania czeskiej i niemieckiej jurysdykcji, przez odradzające się Państwo Polskie.”
Agencja Informacyjna, Kultura, /SYL/ 08.02.2021