Armia Krajowa, rocznica powstania 14 lutego

14 lutego – Armia Krajowa – rocznica powstania

Agencja Informacyjna: Armia Krajowa, największa armia podziemna w okupowanej przez nazistowskie Niemcy Europie powstała 14 lutego 1942 r. Choć 14 lutego kojarzy się większości Polaków głównie z Walentynkami, w rzeczywistości jest to jednak bardzo ważna data w historii Polski.

Armia Krajowa powstała 14 lutego z miłości do Polski.
Armia Krajowa – 14 lutego z miłości do Polski.

Z miłości do Ojczyzny: Armia Krajowa

14 lutego   1942 r. Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz o przekształceniu Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową.

Pierwszym dowódcą Armii Krajowej został generał Stefan Rowecki „Grot”.  Decyzji o powstaniu AK przyświecała konieczność scalenia konspiracyjnych oddziałów zbrojnych i podporządkowania ich działalności operacyjnej rządowi RP w Londynie. Rozkazowie Naczelnego Wodza podporządkowało się około 200 organizacji wojskowych, zarówno spod okupacji niemieckiej, jak i sowieckiej, które stały się oddziałami Armii Krajowej

Prawie 400 tysięcy żołnierzy

W okresie maksymalnej zdolności bojowej, w lecie 1944 roku, siły AK liczyły około 380 tysięcy żołnierzy.

Głównym zadaniem AK było organizowanie i prowadzenie samoobrony i przygotowanie armii podziemnej na okres powstania, które miało wybuchnąć na ziemiach polskich w momencie załamania siły militarnej Niemiec.

Kolejnymi dowódcami AK byli generałowie: Stefan Rowecki ps. Grot – do 30 czerwca 1943 roku, Tadeusz Komorowski ps. Bór – do 2 października 1944 roku, Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek – do 19 stycznia 1945 roku.

W ramach walki bieżącej prowadziła wywiad, dywersję konspiracyjną i dywersję bojową, akcje odwetowe i ochronne, produkcję broni, działania bojowe dla osłony ludności oraz propagandę. Opracowano kolejno dwa plany powstania powszechnego. Pod koniec 1943 roku plan powstania powszechnego zastąpiono planem „Burza”, uwzględniając sytuację, jaka nastąpi po wkroczeniu Armii Czerwonej.

110 tysięcy akcji zbrojnych

Oddziały Polski Walczącej dokonały w latach 1942-1945 ponad 110 tysięcy większych akcji zbrojno-dywersyjnych, z czego 6243 akcje zostały przeprowadzone przez większe siły partyzanckie.

Wykonano ponad 2300 ataków na transport, wykolejono ok. 1300 pociągów, które wiozły wojsko lub zaopatrzenie na front. W walce zabito ponad 150 tysięcy żołnierzy i policjantów niemieckich oraz kolaborantów. Niemiecka odpowiedź to 1278 akcji skierowanych do walki z Armią Krajową, w których obok specjalnych oddziałów policji i żandarmerii wziął udział Wehrmacht, w tym jednostki pancerne i lotnictwo. Polska konspiracja związała znaczne siły niemieckie – do walki z partyzantką Niemcy musieli ściągnąć siły odpowiadające 850 batalionom przeliczeniowym.

Armia Krajowa walczyła w całej Europie

Polskie podziemie odnosiło spektakularne sukcesy nie tylko na terenie okupowanej Polski. Polacy zlokalizowali bazy U-Bootów w całej Europie, zlokalizowali wszystkie zakłady Focke-Wulf-a, rozpracowali produkcję bomb latających V-1 i rakiet V-2 w Peenemünde, V-2 w Bliźnie. Udało się nawet wykraść rakietę V-2, której najważniejsze części wysłano do Wielkiej Brytanii. Zdobyto plany niemieckiej operacji Zitadelle (bitwa na Łuku Kurskim) i przekazano je sojusznikom. Wspólnie z francuskim ruchem oporu żołnierze Armii Krajowej zlokalizowali 162 wyrzutnie V-1 we Francji. Przekazano dowództwu radzieckiemu plany obrony Gdyni, zdobyto plany niemieckiej grupy armii „Środek”.

Kulminacją wysiłku zbrojnego AK było Powstanie Warszawskie.

19 stycznia 1945 roku Komendant Główny gen. Leopold Okulicki wydał rozkaz o rozwiązaniu AK. Straty Armii Krajowej wyniosły ok. 100 tys. poległych i zamordowanych żołnierzy, ok. 50 tys. zostało wywiezionych do ZSRS i uwięzionych. Do moskiewskiego więzienia trafił również gen. Okulicki. Żołnierze AK byli prześladowani przez władze komunistyczne, zwłaszcza w okresie stalinizmu, wielu z nich skazano na karę śmierci lub wieloletniego więzienia. W sytuacji represji sowieckich nie wszystkie oddziały AK podporządkowały się rozkazowi o demobilizacji. Powstały nowe organizacje konspiracyjne m.in.: Ruch Oporu Armii Krajowej i Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” (Żołnierze Wyklęci).

Więcej o Armii Krajowej

Armia Krajowa, będąca największą podziemną armią polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej, stanowi ważną część historii Polski i jest źródłem licznych pytań dotyczących jej działalności, roli i dziedzictwa.

Często Zadawane Pytania o Armię Krajową (FAQs)

Kim byli członkowie Armii Krajowej?

Członkami Armii Krajowej byli przede wszystkim Polacy, którzy podjęli walkę z okupantem niemieckim i sowieckim podczas II wojny światowej. W jej szeregach znaleźli się zarówno cywile, jak i wojskowi, mężczyźni i kobiety, którzy zdecydowali się walczyć o wolność Polski w ramach zorganizowanego ruchu oporu. Byli w niej również przedstawiciele mniejszości etnicznych w II Rzeczpospolitej – m. in. Żydzi i Ormianie.

Jakie były główne cele Armii Krajowej?

Głównym celem Armii Krajowej było wyzwolenie Polski spod okupacji niemieckiej i sowieckiej oraz przywrócenie niepodległości państwa polskiego. AK dążyła również do odbudowy polskich struktur państwowych i przygotowania się do przyszłej administracji po zakończeniu wojny.

Jakie operacje przeprowadziła Armia Krajowa?

Armia Krajowa przeprowadziła wiele operacji dywersyjnych, sabotażowych oraz akcji bojowych, wśród których najbardziej znaną jest Powstanie Warszawskie w 1944 roku. Inne ważne operacje to m.in. akcja “Burza”, mająca na celu opanowanie terenu Polski przed nadejściem Armii Czerwonej, czy też akcje likwidacji wysokich rangą urzędników niemieckich i kolaborantów.

Jakie były relacje Armii Krajowej z innymi ruchami oporu?

Relacje Armii Krajowej z innymi ruchami oporu były złożone i zależały od wielu czynników, w tym od lokalnych warunków, ideologii oraz strategicznych celów poszczególnych grup. AK współpracowała z niektórymi organizacjami, takimi jak Bataliony Chłopskie czy Narodowe Siły Zbrojne, ale miała również konflikty, szczególnie z komunistyczną Armią Ludową, której cele i lojalności często kolidowały z dążeniami AK.

Jakie było znaczenie Armii Krajowej dla historii Polski?

Znaczenie Armii Krajowej dla historii Polski jest ogromne. AK nie tylko walczyła o niepodległość i suwerenność kraju, ale również stanowiła wyraz narodowej solidarności i niezłomności w obliczu okupacji. Działalność AK przyczyniła się do zachowania polskiej tożsamości narodowej i niepodległościowego ducha, który przetrwał II wojnę światową i okres powojenny.

Jakie były konsekwencje działalności Armii Krajowej po wojnie?

Po zakończeniu wojny członkowie Armii Krajowej często stawali się ofiarami represji ze strony nowych władz komunistycznych, które dążyły do eliminacji potencjalnych oponentów politycznych. Wielu żołnierzy AK zostało aresztowanych, skazanych na długoletnie więzienia lub nawet straconych. Mimo to, pamięć o AK i jej bohaterstwie pozostaje ważną częścią polskiej historii narodowej.


Agencja InformacyjnaKultura /MAN/ 13.02.2019

Agencja Informacyjna