Pomink Katyński w Jersey City to dzieło wybitnego polskiego rzeźbiarza Andrzeja Pityńskiego. Jego usunięcie z przestrzeni publicznej miasta byłoby wielką stratą dla mieszkańców Jersey City.
Sukcesem Polonii Amerykańskiej jest wstrzymanie wszelkich prac zmierzających do zdeinstalowania Pomnika Katyńskiego w Jersey City.
Do 29 maja 2018 r. los pomnika jest w rękach amerykańskich sądów, gdzie nasza Polonia wniosła skargę na działania burmistrza Stevena Fulopa, który postanowił usunąć pomnik z jego obecnego miejsca.
Temat od tygodnia wywołuje poruszenie w Polsce i USA, a oliwy do ognia dolał jeszcze burmistrz Fulop, który nazwał interweniujacego w sprawie pomnika Marszałka Senatu RP Stanisława Karczewskiego nazwał antysemitą, “białym rasistą” i człowiekiem negującym holokaust. To zdumiewające oskarżenie podziałało mobilizująco na środowiska żydowskie w Polsce, które również wystąpiły w obronie Marszałka Karczewskiego oraz samego Pominka Katyńskiego. Między innymi zwróciły uwagę burmistrza, na fakt, że pomnik upamiętnie również licznych zabitych w Katyniu oficerów Wojska Polskiego – Żydów i Polaków pochodzenia żydowskiego. Czy ta lekcja historii przyniesie skutek? Na razie nie wiadomo.
Polonia zapowiedziała na niedzielę 13 maja polsko-amerykański protest w obronie Pominka Katyńskiego w Jersey City.
Pomnik został odsłonięty 19 maja 1991 roku. Monument ma wysokość ok. 12 metrów. Na granitowym cokole znajduje się wykonana z brązu postać zakneblowanego żołnierza z rękami związanymi z tyłu, z wbitym w plecy bagnetem nasadzonym na karabin. Rzeźba żołnierza ma wagę 6 ton, cokół 120 ton. Na przedniej części cokołu znajduje się napis KATYŃ i data 1940. Na wschodniej części cokołu umieszono płaskorzeźbę upamiętniająca głodujących Polaków zesłanych na Syberię. 12 września 2004 roku uroczyście odsłonięto wmurowaną w cokół pomnika tablicę pamiątkową z wizerunkiem Matki Boskiej poświęconą zamachowi z 11 września 2001 roku, opatrzoną napisem w języku angielskim:
NEVER FORGET! PRAY FOR THE INNOCENT VICTIMS AND HEROES WHO DIED IN THE TERRORIST ATTACK ON AMERICA, SEPTEMBER 2001
(Nigdy nie zapomnij! Módl się za niewinne ofiary i bohaterów, którzy zginęli w ataku terrorystycznym na Amerykę 11 września 2001)
Czy to właśnie ten napis – w połączeniu z wizerunkiem Maryi oraz krzyż – jednoznacznie nawiązujące do polskiego katolicyzmu – jest przyczyną tak wielkiej chęci usunięcia przez Stevena Fulopa, amerykańskiego Żyda – pomnika z centrum Jersey City?
Andrzej Pityński (ur. 15 marca 1947 w Ulanowie) jest synem pary partyzantów antykomunistycznych, Aleksandra Pityńskiego ps. „Kula” i Stefanii Pityńskiej ps. „Perełka”. Był siostrzeńcem Michała Krupy ps. „Pułkownik”. Pod koniec lat 50. wraz z ojcem wspomagał i zaopatrywał aktywnych żołnierzy wyklętych.
Rodzina Pityńskich była poddana prześladowaniu, często zdarzały się rewizje, najścia domu, przeszukania, pobicia ze strony funkcjonariuszy komunistycznych władz. W wyniku prowokacji służb specjalnych wobec niego i ojca w grudniu 1967 obaj zostali skazani w pokazowym procesie w Ulanowie. Po opuszczeniu Ulanowa Andrzej Pityński studiował rzeźbę na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u profesorów Mariana Koniecznego i Jerzego Bandury. Jeszcze jako student stworzył popiersie Ignacego Paderewskiego, które znajduje się przed Collegium Paderevianum w Krakowie. W 1974 r. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Utrzymywał się tam z pracy na budowach, pracę fizyczną łącząc ze studiami rzeźby w Arts Students League w Nowym Jorku. W 1987 otrzymał obywatelstwo USA. Został członkiem National Sculpture Society (NSS), profesorem rzeźby w Johnson Atelier Technical Institute of Sculpture w Mercerville. Pomniki jego dłuta stoją m. in. w Baltimore, Bostonie, Hamilton, Doylestown, Toruniu, Ulanowie i Warszawie oraz – nadal – w Jersey City.
Pomnik od 1991 r. znajdujący się w sercu miasta jest istotną częścią jego krajobrazu kulturalnego i jej wartością samą w sobie jako przykład niezwykłego artyzmu współczesnego polsko-amerykańskiego twórcy.
Agencja Informacyjna, /EST/ 09.05.2018
Fot. Paul Stein from New Jersey, USA – Katyn MemorialUploaded by Dudek1337, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=31196860