Pasaż Wiecha, znajdujący się równolegle do ul. Marszałkowskiej, to jedno z najbardziej rozpoznawalnych miejsc w Warszawie. W dnia 30-31 lipca 2021 r. odbędą się obchody symbolicznych 52 urodzin. Wydarzenie będzie częścią trwającego od początku lipca Festiwalu Miejskiego
W ramach Festiwalu Miejskiego ma bogaty program edukacyjny i artystyczny: warsztaty, koncerty oraz debatę ekspercką na temat przeszłości, teraźniejszości oraz przyszłości Centrum Warszawy.
Pasaż Wiecha to historyczny element koncepcji urbanistycznej tzw. ściany wschodniej. Od powstania Pasaż Wiecha przeszedł różne zmiany. W efekcie utracił swój pierwotny urok, gdzie znajdowała się zieleń, kwietniki i miejsca do siedzenia. Domy Towarowe Wars Sawa Junior pragną ożywić ten centralny punkt w centrum Warszawy. Dlatego już od trzech lat prowadzą działania na rzecz zmian i ożywienia śródmiejskiej przestrzeni.
Wśród atrakcji 52. urodzin są m. in. wystawy poświęcone historii Pasażu Wiecha, gry miejskie, wyprawa zabytkowym „ogórkiem”, warsztaty kreatywne, spotkania z przedstawicielami warszawskich organizacji i stowarzyszeń, spacery z przewodnikami oraz Dancing Międzypokoleniowy. Specjalne stoiska przygotowali też mieszkańcy we współpracy z lokalną organizacją – Stowarzyszeniem Użytkowników i Mieszkańców Ściany Wschodniej.
Pasaż upamiętania postać Stefana Wiecheckiego ps. Wiech (1896-1979), polskiego prozaika, satyryka, publicysty i dziennikarza. Był on uznawany za uosobienie warszawskości z uwagi na swoją twórczość pisaną stylem gwarowym, nazwanym wiechem. Najbardziej znane są jego felietony, z którymi jego postać jest kojarzona.
Przez wiele lat Wiecheccy mieszkali w pobliżu Kercelaka; miejsca, w którym stykały się gwary z całego miasta, których językoznawcy dla przedwojennej Warszawy wyodrębnili co najmniej 5. Stefan Wiechecki pisał o sporcie i relacjonował sprawy ze śródmiejskich sądów grodzkich. W wyniku tej pracy jego twórczość ewoluowała i pojawił się charakterystyczny dla Wiecha styl gwarowy.
Był autorem popularnych felietonów pisanych gwarą warszawską, przedstawiających w satyrycznym świetle mieszkańców Warszawy, a po II wojnie światowej i zagładzie miasta, mieszkańców warszawskich dzielnic: Targówka i Szmulowizny. Felietony, humoreski i reportaże Wiecha były wydawane w zbiorach, m.in.: „Ja panu pokażę!”, „Wiadomo – stolica!”, „Helena w stroju niedbałem”, „Ksiuty z Melpomeną”, „Śmiech śmiechem”, „Dryndą przez Kierberdzia”.
Stefan Wiechecki był krytykowany przez polonistów Jana Błońskiego i Zygmunta Lichniaka za zaśmiecanie języka polskiego gwarą z przedmieść Warszawy. Z ostrą krytyką wystąpił także Jacek Bocheński. W obronie Wiecheckiego stanął profesor Bronisław Wieczorkiewicz.
Julian Tuwim nazywał Stefan Wiechecki „Homerem warszawskiej ulicy i warszawskiego języka”. Wiech nie posługiwał się czystą gwarą przypisaną, którejś z przedwojennych dzielnic Warszawy, była to raczej jej mieszanka. Po wojnie, gdy gwara wyszła z użycia i stała się językiem martwym, Wiech nadal ją rozwijał.
Z sympatykami Warszawy i pasażu Wiecha będzie mieć też swoje stoisko na wysokości ul. Chmielnej Stowarzyszenie Mieszkańców i Użytkowników Ściany Wschodniej. W piątek 30 lipca 2021 r. o godz. 15.00 odbędzie się pokaz tancerzy z Uniwersytetu Tanecznego II Wieku. W godz. 17.00-19.00 będzie okazja do spotkania się z warszawską legendą Andrzejem Rodysem, poetą, prozaikiem, satyrykiem, Warsiawiakiem i Varsavianistą, uznawanym z kultywatora mowy Wiecha. Pisarz będzie podpisywał swoją książkę „Obrachunki WIECHowskie”, zawierającą m. in. obszerny esej poświęcony Stefanowi Wiecheckiemu (Wiechowi). Będzie można też posłuchać języka jakiego używał Wiech, w interpretacji Andrzeja Rodysa, który na tę mowę przełożył poemat „Sekrety Życia. Kalendarz Poetycki” Juliusza Erazma Bolka.
W sobotę 31 sierpnia 2021 r. w godz. 12.00-14.00 Danuta Koper i Janusz Dziano będzie prezentować swoje książki „Ech, Panie Wiech!” (nagrodzoną w 2020 roku przez Porozumienie Wydawców Książki Historycznej Nagrodą Klio III stopnia w kategorii Varsaviana) oraz album „Warszawska Wola, Co było, co jest, co pozostanie…”, wydane nakładem Wydawnictwo Magia Słowa. „Ech, Panie Wiech!” to obszerna biografia Stefana Wiecheckiego „Wiecha” nazywanego przez Juliana Tuwima „Homerem warszawskiej ulicy i warszawskiego Jęzora”. Książka zawiera wiele nigdy nie publikowanych zdjęć. Wzbogacona jest wspaniałymi felietonami pisanymi przez autora w gwarze warszawskiej rodem z placu Kercelego, Targówka i Szmulek, komentującymi w satyryczny sposób codzienne życie przedwojennej, a później powojennej Warszawy. „Warszawska Wola, Co było, co jest, co pozostanie…” to niezwykły album poświęcony zachowaniu postindustrialnego dziedzictwa starej Woli z obszernym kalendarium od 1313 roku, ilustrowany wieloma nigdy nie publikowanymi zdjęciami archiwalnymi oraz wieloma współczesnymi.
„Cieszymy się, że Stowarzyszenie Mieszkańców i Użytkowników Ściany Wschodniej zostało zaproszone do Festiwalu Miejskiego. Mam nadzieję, że nasz wkład w to wydarzenie spotka się z zainteresowaniem.” – Komentuje Zdzisław Goss – Prezes Stowarzyszenia Mieszkańców i Użytkowników Ściany Wschodniej. – „W centrum Warszawy jest coraz mniej stałych mieszkańców, ale to przecież właśnie oni są tutaj „prawowitymi dziedzicami”. Śródmieście musi mieć swoim stałych lokatorów inaczej stałoby się dziwaczną pustynią.” – Uważa Zdzisław Goss – Prezes Stowarzyszenia Mieszkańców i Użytkowników Ściany Wschodniej.