Ku chwale Zasłużonych. Wolontariat pamięci

Renowacja zabytkowych nagrobków stała się popularna. Cel jest słuszny, bo dobra kultury niszczeją. Pytanie: skąd wziąć pieniądze? W wielu miastach w Polsce, idąc na przykładem warszawskich Powązek, zbierane są datki przy cmentarzach. Kwesty przypadają na Dzień Wszystkich Świętych oraz Dzień Zaduszny.

Pracę rozpoczynają się od inwentaryzacji nagrobków, dobrane wcześniej komisje, wchodzące w skład Stowarzyszeń oraz Komitetów utworzonych na cele renowacji, oceniają i wybierają groby do renowacji. Cała procedura jest skomplikowana, ponieważ osobą decydującą jest konserwator zabytków i tylko on może wydać zgodę na odnowienie. Konserwator głównie musi dbać o ład na cmentarzu, a elementy o charakterze historycznym muszą pozostać utrzymane. Nie można popełnić żadnego błędu, ponieważ bez odpowiedniej zgody od konserwatora zabytków, sankcje są dosyć surowe.

Powstające komitety to zazwyczaj osoby świeckie, które działają przy lokalnych parafiach, które chcą kultywować historię oraz pamiętać o osobach zapomnianych, samotnych.

Odnawiane są głównie stare, wiekowe groby osób duchownych oraz zasłużonych dla Ojczyzny. Te nagrobki są kwalifikowane w pierwszej kolejności. W ciągu roku można odnowić maksymalnie kilka grobów, ponieważ w sezonie zimowym ( w okresie od listopada do marca), nie można wykonywać znanych prac remontowych na cmentarzu. Nie wynika to z zapisu, tylko z warunków pogodowych, które nie sprzyjają utrwalaniu materiałów.

Kwesty, które są organizowane od kilkunastu lat na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie cieszą się dużym zainteresowaniem.

Za ich przykładem powstały lokalne kwesty przy cmentarzach, trwające tradycyjnie w Dzień Wszystkich Świętych oraz Dzień Zaduszny. W tym czasie szczególnie modlimy się za dusze naszych bliskich zmarłych odwiedzając miejsca pochówku. Setki wolontariuszy w te dni pełnią wartę przy puszkach zachęcając przybyłych do wsparcia inicjatywy. Niewątpliwe z datków przycmentarnych dochody są największe, jednak to nie jedyna forma pozyskiwania pieniędzy na ten cel. W wielu miastach organizowane są również cykliczne zbiórki przy Kościołach, gdzie duchowni zachęcają wiernych do wsparcia inicjatywy renowacji zabytkowych nagrobków. Dwie lub trzy zbiórki przeprowadzone przy wszystkich parafiach w miejscowości dają dodatkowy dochód i dzięki nim można odrestaurować więcej grobów.

Co zrobić, żeby odnowienie grobu nie było nowoczesnym nagrobkiem? Głównym celem jest odrestaurowanie grobu z zachowaniem wszystkich elementów historycznych. Nie chodzi o postawienie nowego grobu. Zachowanie takiego wyglądu jaki jest ma nie tylko walor historyczny, ale również edukacyjny. Młode pokolenie ludzi, którzy o wybitnych postaciach mogą zasłyszeć tylko z książek oraz filmów, powinni mieć żywą lekcję historii na przykładzie nagrobków. Trzeba pokazać celowość tego przedsięwzięcia, mając na uwadze jak najbardziej wiarygodne odtworzenie faktów. Istnieją nagrobki mocno zniszczone, przy niektórych jest utwierdzony tylko krzyż symbolizujący, iż pod tą ziemią, rzeczywiście ktoś jest pochowany. Uwagę przykuwają również groby nieznane, które też podlegają renowacji. Umieszczając na grobach tablicę z podpisem N/N mieszkańcy mają nadzieję, że odnajdzie się osoba, która będzie miała wiedzę na temat pochowanej tam osoby.

Doceniając wkład osób czynnie zaangażowanych w inicjatywę, głównie wolontariuszy, do grobów odrestaurowanych przymocowywane są pozłacane tabliczki z napisem, iż ten grób powstał dzięki ludziom dobrej woli wspierających finansowo działalność społeczną.

Agencja Informacyjna

Anna Kłys, Agencja InformacyjnaKultura,  25.10.2019

Fot.  Aw58 – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=28602551