Dwudziesta rocznica śmierci Jerzego Giedroycia

 

Jerzy Giedroyc był polskim publicystą, wydawcą, działaczem emigracyjnym i politykiem. Założyciel polskiego emigracyjnego miesięcznika „Kultura”, który był centrum kulturalno-politycznym dla emigracji polskiej po II wojnie światowej. 14 września mija 20 lat od śmierci Jerzego Giedroycia.

Jerzy Władysław Giedroyc urodził się 27 lipca 1906 roku w Mińsku na Białorusi. Pochodził z książęcego rodu, którego herbem był Hippocentaurus. Był synem farmaceuty Ignacego Giedroycia oraz Franciszki Starzyckiej. Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie rozpoczął studia na Uniwersytecie Warszawskim. Studiował prawo, a następnie historię. Podczas studiów został przyjęty do korporacji akademickiej Patria. Był redaktorem pisma „Dzień Akademicki”, które przekształciło się w pismo „Bunt Młodych”, a ostatecznie nazwa została zmieniona na „Polityka”. W 1940 roku został szefem biura polskiej ambasady w Chile w Bukareszcie.

Po zakończeniu II wojny światowej Jerzy Giedroyc założył w Rzymie „Instytut Literacki”. To właśnie tam powstał pierwszy numer czasopisma „Kultura”. Czasopismo to było  centrum kulturalno-politycznym dla emigracji polskiej po II wojnie i wywierało wpływ na Polskę Ludową. Giedroyc był jego redaktorem naczelnym. W niedługim czasie przeniósł wydawnictwo do Paryża. Czasopismo stało się ważnym forum, na którym poruszano sprawy dotyczące Europy. Od lat 50-tych „Kultura” nawoływała do zjednoczenia Niemiec. Na jej łamach wypowiadali się tacy ludzie jak m.in. Józef Czapski, Juliusz Mieroszewski, Witold Gombrowicz, Gustaw Herling-Grudziński, Stefan Kisielewski, Czesław Miłosz, Jerzy Stempowski. Czasopismo było wydawane do 2000 roku.

W 1950 roku Jerzy Giedroyc razem z Józefem Czapskim wziął udział w Kongresie Wolności Kultury w Berlinie. W czasach PRL informacje dotyczące Jerzego Giedroycia podlegały cenzurze, a jego nazwisko znalazło się na specjalnej liście osób z całkowitym zakazem publikacji.

Giedroyc był doktorem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu w Białymstoku, Uniwersytetu Szczecińskiego oraz Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej. Był laureatem Nagrody Kisiela oraz Medalu „Zasłużony dla tolerancji”. Jerzy Giedroyc był również wielokrotnie odznaczany. Przyznano mu m.in. rumuński Krzyż Oficerski Orderu Korony, estoński Order Gwiazdy Białej. Jako osoba, która krytycznie postrzegała stosunki panujące w Polsce po 1989 roku, odmówił przyjęcia Orderu Orła Białego oraz ukraińskiego Orderu Zasługi.

Jerzy Giedroyc zmarł na zawał serca, w nocy z 14 na 15 września 2000 roku. Pochowano go na cmentarzu w Le Mesnil-le-Roi.

Agencja Informacyjna

 

Agencja InformacyjnaKultura / now / 12.09.2020