Co ukrywają litery?

 

Czy w samych literach kryje się poezja? Na to pytanie będą mogli sobie samo odpowiedzieć widzowie wystawy „Poezja Liter”, której autorem jest Juliusz Erazm Bolek.

Juliusz Erazm Bolek jest poetą słowa oraz poetą obrazu. Znany jest ze swych plakatów poetyckich i innych eksperymentów artystycznych, m. in. dokonań związanych z konkretną poezją. Są to bardzo ciekawe pomysły graficzno-konceptualne. Taka ekspresja artystyczna, w historii sztuki, ma wielowiekową tradycję, choć stale znajduje się poza głównym nurtem.

W piątek, 7 września 2018 roku o godz. 16.30, w Zamojskim Domu Kultury, na inauguracji wydarzenia Festiwal Literacki „Ulica Poetycka” zostanie otwarta ekspozycja „Poezja Liter – wystawa poezji konkretnej”.

Jej twórcą jest Juliusz Erazm Bolek, laureat nagrody Światowego Dnia Poezji ustanowionego przez UNESCO. Twórca od lat zajmuje się eksperymentami dotyczącymi świata poezji. Dotyczy to zarówno formy i treści. Teraz na artystycznej wokandzie znajdują się jego poszukiwania związane z konkretną poezją. Co z tego wynika będzie się można przekonać zwiedzając wystawę.

„Do ponownego zainteresowania się poezja konkretną skłonił mnie pobyt w Dreźnie. Miałem tam okazje zetknąć się z twórczością Stanisława Drożdża.” – Mówi Juliusz Erazm Bolek – „Ta okoliczność przypomniała mi, że sam swego czasu miałem romans z poezją konkretną i postanowiłem do tej miłości powróć.”

Poezja konkretna to nurt we współczesnej poezji eksperymentalnej, którego przedstawiciele czynią tworzywem działań poetyckich znaki językowe ujmowane tak, by maksymalnie funkcjonalna stała się ich “materialność”, tzn. jakości wizualne lub dźwiękowe, natomiast wyłączeniu ulegały ich możliwe odniesienia do świata zewnętrznego i funkcja ekspresywno-impresywna. Budulcem tekstów poezji konkretnej są bądź graficzne reprezentacje owych znaków (a więc litery i ciągi liter – wśród nich także ułożone w słowa).

W utworach poezji konkretnej znaki literowe i ich ciągi występują często w towarzystwie znaków interpunkcyjnych i diakrytycznych, cyfr, symboli matematycznych itp.

Wszystkie są traktowane w jednakowy sposób: jako elementy układu, którego sens rodzi się z ich wzajemnych odniesień na płaszczyźnie. Utwory poezji konkretnej to swego rodzaju koncepty graficzno-semantyczne, koncepty wykorzystujące efekt samoznaczenia znaków, które uwolnione od swoich znormalizowanych (uprzednich) zobowiązań komunikacyjnych, uporczywie odsyłają do samych siebie, do swojej fizycznej obecności w obrębie danego uporządkowania. W Polsce za najwybitniejszego twórcę poezji konkretnej, o międzynarodowej sławie, uważa się Stanisława Drożdża. Artysta zmarł w 2009 roku.

„Swego czasu zajmowałem się tworzeniem plakatów i afiszy poetyckich na podstawie własnych wierszy.” – Wyjaśnia Juliusz Erazm Bolek. – „To prowadziło mnie prosta drogą do poezji konkretnej, czego wyrazem była wystawa „Absinthe”.

Doświadczenia i przemyślenia związane z tamtym projektem sprowokowały do powstania nowych prac, które zostały zaprezentowane na wystawie „Ouija”. Obecnie poszukiwania Juliusza Erazma Bolka poszły w kierunku wykorzystywania symboli. Jak się okazuje również one w zależności od powielenia, zestawienia czy układania się w określone inne symbole lub figury tworzą własną treść, albo ukazują jakąś opozycje do niej, a nawet komentują. Wydaje się, że w tym zakresie Juliusz Erazm Bolek odkrył nowy kierunek, podąża nim, a efekty tego są bardzo interesujące.

„Poezja Liter – wystawa konkretnej poezji” to ekspozycja którą będzie można zwiedzać od piątku, 7 do 20 września 2018 roku do, w Zamojskim Domu Kultury, w trakcie Festiwalu Literackiego „Ulica Poetycka”, ul. Partyzantów 13.

Juliusz Erazm Bolek jest pisarzem, laureatem nagrody Światowego Dnia Poezji, ustanowionego UNESCO.

W 2017 roku jego poemat „Corrida” został wyróżniony tytułem „Wiersz Roku”. Poeta należy do twórców poszukujących. Bada granice formy. Szuka także nowych form prezentowania literatury. W efekcie swych peregrynacji napisał opowiadanie „Serpentyna” w drugiej osobie liczby pojedynczej, wiersze dialogowe oraz nowy gatunek literacki, tak zwany emaliowany felieton poetycki (połączenie felietonu z wierszem). Wynalazł też i opatentował nową formę książki – „bodybook”, którą można powiesić na szyi.

W 1987 roku Juliusz Erazm Bolek ogłosił własny manifest artystyczny „Już od dziecka cierpiałem na gigantomanię” Wyjawił w nim swój pogląd na promocję poezji:

„Wiersze są zamieszczane w książkach-trumnach, które przechowuje się w regałach-grobowcach. Warto uwolnić wiersze z tych kajdan, dać im szansę zaistnieć, tam gdzie tętni życie, gdzie są ludzie. Plakaty poetyckie i etykiety samoprzylepne stanowią pewne rozwiązanie”.

W efekcie podjętych działań powstał bogaty zbiór plakatów i afiszy poetyckich. Większość prac znalazła się w albumie „Och! Ziemio Ty Moja. Plakaty poetyckie”, który został wydany w 1996 roku. Były one również prezentowane na wielu ekspozycjach; najbardziej spektakularna „Milion spojrzeń każdego dnia” odbyła się latem 1997 roku. Wówczas na 300 przystankach komunikacji miejskiej w Warszawie rozwieszono plakaty poetyckie Juliusza Erazma Bolka. Wystawa czynna była przez całą dobę, a publiczność mogła z tymi plakatami obcować przez dwa miesiące.

Juliusz Erazm Bolek jest twórcą eksperymentującym i poszukującym. Poza plakatami, tworzy on również poezję konkretną. Autor publikował swoje wiersze na etykietach samoprzylepnych (vlepki), obrusach, powłoczkach, płytach ceramicznych, malował utwory na jezdniach. W 2000 roku zorganizował podczas premiery swojego kalendarza ściennego „Sekrety Życia. Kalendarz poetycki”, również pokaz typu „dźwięk i światło” w Teatrze Małym, podczas którego jego poezja została wyświetlona przy użyciu laserów. Jego poezja była także prezentowana podczas spektakli pantomimy. Zajmował się także produkcją teledysków poetyckich.

Indywidualne wystawy
• Bunt wierszy, Warszawa, 1987
• Potęgowanie wiersza, Częstochowa, 1987
• Zderzanie się ze światem, Siedlce, 1987
• Kształt wiersza, Warszawa, 1988
• Inne wiersze, Świnoujście, 1988
• Prywatne zagrożenie, Warszawa, 1989
• Czarno-białe na czarnym, Świnoujście, 1989
• Bliżej uczuć, Londyn, 1989
• Party, Oxford, 1989
• Wiersz Tysiąca Nocy, Warszawa, 1990
• Poezja w kolorach, Warszawa, 1991
• Skróty szaleństwa, Warszawa, 1992
• Afisz, Warszawa, 1995
• Milion spojrzeń każdego dnia, Warszawa, 1997
• Autor w Krainie Czarów, Warszawa, 2001
• Absinthe (wystawa konkretnej poezji), Warszawa, 2011
• Ouija” (wystawa konkretnej poezji), Łomianki , 2012
• Konkretna Poezja, Olecko, 2014
• Obrazy ze słów, Suwałki, 2017
• Litery i symbole (wystawa poezji konkretnej), Warszawa, 2017
• Letters and Symbols (exhibition of a concrete poetry), Londyn, 2017

 

Agencja InformacyjnaAgencja Informacyjna, Kultura /DEC/, 3.09.2018