145 lat od śmierci słynnego autora baśni

Hans Christian Andersen był duńskim pisarzem i poetą, na którego baśniach wychowywały się miliony dzieci na całym świecie. Twórca „Królowej śniegu” i „Dziewczynki z zapałkami zmarł 147 lat temu.

Andersen urodził się 2 kwietnia 1805 roku w jednej z najbiedniejszych dzielnic Odense. Był synem szewca Hansa Andersena i niepiśmiennej praczki Anne Marie. Najcieplejsze relacje młody Hans Christian Andersen miał z babcią. To ona jako pierwsza wprowadziła go w świat baśni. Często zabierała go do przytułku dla chorych, gdzie zajmowała się ogrodem, a później również chorym psychicznie dziadkiem Andersena. Podczas prac w ogrodzie babcia przekazywała chłopcu różne opowieści, między innymi powiedział mu kiedyś, że mimo iż są biedną rodziną, to pochodzą z rodziny królewskiej. Kilka motywów z opowieści babci przyszły pisarz wykorzystał później w swoich baśniach. Postać ukochanej babci stała się także inspiracją dla baśni „Bzowa babuleńka”.

W 1819 roku, po śmierci ojca i ponownym zamążpójściu matki, Hans Christian Andersen wyjechał do Kopenhagi. Zamierzał zostać aktorem. Uczęszczał przez rok do szkoły baletowej i próbował swoich sił w teatrze, ale bez powodzenia. Wytrwałość oraz dostrzeżenie go przez duńskiego króla Fryderyka VI zaowocowały otrzymaniem w 1822 roku stypendium w łacińskiej szkole w Slagelse. Młody artysta mógł dzięki temu kontynuować naukę i podjąć studia. Starając się być nadal blisko teatru w 1829 roku zadebiutował sztuką „Miłość na Wieży Mikołaja”. To zapoczątkowało serię wielu sztuk pisanych przez młodego autora. Nie wszystkie spotkały się z uznaniem, bowiem błędy ortograficzne, stylistyczne i interpunkcyjne, spowodowane brakiem wykształcenia, powodowały, że krytycy odrzucali jego twórczość.

Z pomocą przyszedł mu Jonas Collins, który od początku wierzył w chłopca. Wsparcie Collinsa pozwoliło Andersenowi kontynuować pracę twórczą i rozwijać zainteresowania. Zafascynowany nowymi możliwościami, ciekawy ludzi i świata zwiedzał Europę. Nie potrafił znaleźć swojego stałego miejsca i ustabilizować swojego życia. Przeszkadzały mu w tym kompleksy, nadmierna wrażliwość, poczucie osamotnienia, skomplikowany charakter i egocentryzm. Dodatkowo pisarz żył w ciągłym niepokoju, że padnie ofiarą choroby psychicznej tak, jak jego dziadek. Samotność i poczucie odosobnienia doskwierały mu nawet pomimo wielu przyjaciół, często sławnych. Byli wśród nich Bertel Thorvaldsen, Adam Oehlenschlager, Heiberg, Lind, Bjornson, Karol Dickens czy bracia Grimm.

Karierę literacką rozpoczął w 1822 roku. Jego debiutem był zbiór utworów „Młodzieńcze próby”. Wydał je pod pseudonimem William Christian Walter. Później wydał wiele tomów wierszy, zbiorów opowiadań, szkiców, powieści i sztuk teatralnych. Wiele z jego powieści zawierało elementy biograficzne. Opublikował także dziennik ze swojego życia. Pisania baśni dla dzieci nie traktował początkowo poważnie. Uważał je za gorszą sferę literatury. Denerwowało go gdy jego baśnie były uznawane za opowieści dla najmłodszych, bez głębszego sensu. Uważał je za pudełka, dzieci miały oglądać opakowania, natomiast dorośli zaglądać do środka. Stało się inaczej i to właśnie baśnie dla dzieci przyniosły mu największą sławę i rozgłos. Pierwszy zbiór baśni został wydany w 1835 roku w Kopenhadze. Następne dwa tomy ukazywały się rok po roku. Powodzenie tych publikacji zachęciło go do dalszego pisania i przez kolejnych 40 lat wydawał już głównie baśnie dla dzieci. W 1851 w wyrazie uznania dla wiedzy i zasług Andersena przyznano mu tytuł profesora, a w 1874 tytuł radcy. Hans Christian Andersen zmarł 4 sierpnia 1875 roku w Rolighed koło Kopenhagi.

Baśnie Hansa Christiana Andersena przetłumaczone zostały na ponad 80 języków. Polskich przekładów dokonywali m.in. Stefania Beylin, Jarosław Iwaszkiewicz, Franciszek Mirandola i Władysław Syrokomla. Najpopularniejszymi jego baśniami są m.in. Królowa śniegu, Dziewczynka z zapałkami, Brzydkie kaczątko, Czerwone trzewiczki, Dwaj bracia, Dzielny ołowiany żołnierz, Dzikie łabędzie, Księżniczka na ziarnku grochu, Mała Syrena, Pasterka i kominiarczyk, Nowe szaty cesarza.

W 1956 roku zainicjowana została międzynarodowa nagroda jego imienia dla najwybitniejszych twórców literatury dla dzieci. Medal im. H.C. Andersena przyznawany jest co dwa lata przez IBBY. Istnieje także Lista Honorowa im. H.C. Andersena, na której umieszczane są najlepsze książki dla dzieci i młodzieży. W roku 2005, z okazji dwusetnej rocznicy urodzin baśniopisarza Poczta Polska wypuściła dwa znaczki z wizerunkami postaci jego dwóch popularnych baśni z Małej Syrenki oraz Królowej Śniegu. W Danii natomiast wydano z tej okazji wszystkie baśnie Andersena tak, jak je napisał – bez poprawek wydawnictw.

Bajki “Księżniczka na ziarnku grochu”, czytanej przez aktorkę Ewę Kasprzyk, można wysłyuchać pod linkiem:

http://ninateka.pl/film/ksiezniczka-na-ziarnku-grochu-hans-christian-andersen?fbclid=IwAR2J49ZleoG8Tyb6CE2YWkJtfEmmy79exonTiSmQE9BhSOQn4JNT5qkoYRA

Agencja Informacyjna

Agencja InformacyjnaKultura /now/ 03.08.2020, akt. 03.08.2022